Türkiye Epilobium L. (Onagraceae) taksonlarının anatomik özellikleri

Abstract

Bu çalışma ile Türkiye'de yayılış gösteren 26 Epilobium taksonunun anatomik özellikleri detaylı bir şekilde ilk kez değerlendirilmiştir. Çalışmada kullanılan tüm taksonlara ait ayrıntılı anatomik betimler ile her bir taksona ait gövde, yaprak ve meyve anatomilerini yansıtan detay görüntüler hazırlandı. Çalışma materyalimiz TÜBİTAK (113Z782) tarafından desteklenen ve Türkiye Epilobium taksonlarının bitkisel özelliklerinin incelendiği bir proje kapsamında, 2014-2016 yılları arasında ülkemizin doğal habitatlarından toplanmıştır. Morfolojik incelemelerde kullanılan örnekler herbaryum örnekleri şeklinde Karadeniz Teknik Üniversitesi Biyoloji bölümü Herbaryumu ve Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Biyoloji Bölümü Herbaryumlarında saklanmıştır. Anatomik incelemelerde % 70'lik alkol içerisinde fikse edilmiş bitki örnekleri kullanılmış ve stok materyallerin gövde, yaprak ve meyvelerinden dondurucu mikrotom ile enine kesitler, yapraklarından ise elle yüzeysel kesitler alınmıştır. Elde edilen kesitlerin fotoğrafları üzerinden anatomik karakterler belirlenmiş ve gerekli ölçümler yapılmıştır. Ayrıca tespit edilen anatomik karakterler nümerik olarak da değerlendirilmiştir. Tüm Türkiye Epilobium'larını içeren bu kapsamlı çalışma ile cinsin anatomik özellikleri bir bütünlük içerisinde ilk kez incelenmiştir. Anatomik verilere dayalı analizlerin Chamaenerion ve Epilobium seksiyonlarının ayrımında etkili olduğu görülmüştür. Gövdede peridermanın varlığı ve floem sklerankima hücrelerinin düzenlenişi, orta damar bölgesinin şekli, üst palizat parankiması sıra sayısı, idioblast şekli ve alt yüzeydeki stoma indeksi ile perikarp genişliği gibi anatomik karakterlerin incelenen taksonların hem seksiyonel hem de tür içi ve türler arası düzeydeki ayrımında önemli katkılar sağladığı belirlenmiştir.

In this study anatomical features of 26 taxa of Epilobium in Turkey were evaluated in detail for the first time. Detailed anatomical descriptions of all taxa used in the study, and detailed images reflecting stem, leaf and fruit anatomy of each taxa were prepared. Our study material was collected from the natural habitats in our country between 2014-2016 within the scope of a project supported by TÜBİTAK (113Z782) examining the plant characteristics of Turkish Epilobium taxa. The samples used in morphological studies were stored as herbarum specimens in Karadeniz Technical University Department of Biology Herbarium and Recep Tayyip Erdogan University Department of Biology Herbarium. In the anatomical investigations, plant samples fixed in 70 % alcohol were used, and cross-sections of stem, leaf and fruit were taken with the freezing microtome, and the surface-sections of the leaves were taken by hand from the stock material. The anatomical characters were determined from the photographs of the obtained sections and required measurements were made. In addition, the determined anatomical characters were also evaluated numerically. The anatomical features of the genus were examined for the first time in an integrity by this detailed study including all Turkish Epilobium. Analyzes based on anatomical data has been found to be effective in distinguishing the sections, Chamaenerion and Epilobium. The anatomical characteristics such as presence of periderm and arrangement of phloem sclerenchyma in stems, shape of the midrib, row number of upper pallisade parenchyma, shape of the idioblast, stoma index in the lower surface and pericarp width have been found to provide important contributions in distinguishing the examined taxa at both sectional and intraspecific and interspecific levels.