2,3-disübstitüe kinazolin-4(3H)-on türevi bileşiklerin sentezi ve biyolojik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu tez çalışması önemli biyolojik ve farmakolojik özelliklerinden dolayı ilaç aktif madde olarak kullanılan kinazolinon yapısının çeşitli heterohalkalar ile kombinasyonunu içeren yeni potansiyel biyoaktif bileşiklerin sentezi ve bu moleküllerin bazı enzim inhibisyon özelliklerinin incelenmesini içermektedir. İlk olarak literatürde kayıtlı yöntemle iminoester hidroklorürler (1a-f) sentezledi ve bu bileşiklerin 2-aminobenzamid ile reaksiyonundan başlangıç kinazolinonları (2a-f) elde edilmiştir. 2a-f bileşiklerinin etilbromoasetat ile reaksiyonu sonucu ester türevleri (3a-f) ve bu ürünlerinde hidrazin hidrat ile reaksiyonu sonucu da hidrazit türevi kinazolinonlar (4a-f) sentezlenmiştir. 4a-f bileşiklerinin CS2 ile reaksiyonu sonucu oksadiazol halkası içeren (5a-f), furfural ile asit katalizörlüğünde ısıtılması sonucu furan halkası içeren (6a-f) hedef bileşikler elde edilmiştir. Yine 4a-f bileşiklerini etil izotiyosiyanat ile etkileştirilmesi sonucu tiyosemikarbazit türevleri (8a-f) elde edilmiş ve bu ara ürünlerin asidik ortamda molekül içi halkalaşması sonucu tiyadiazol yapısı içeren kinazolinon türevleri (9a-f) sentezlenmiştir. Çalışmanın son basağında 4a-f bileşikleri benzotriazol kimyasından yararlanılarak kinazolinon-kumarin hibrit bileşiklerine (7a-f) dönüştürülmüştür. Böylece 42 tanesi orijinal olmak üzere toplam 54 tane kinazolinon türevi bileşik sentezlenmiş ve bu yeni bileşiklerin yapıları IR, 1H-NMR, 13C-APT ve kütle spektrumlarıyla aydınlatılarak üreaz, lipaz ve α-glukozidaz enzim inhibisyon özellikleri incelenmiştir. Özellikle üreaz inhibisyon verilerinin oldukça iyi olduğu gözlenmiştir. En iyi üreaz inhibisyonu gösteren madde 6b ve IC50 değeri 1,55±0,11µg/mL'dir.

This thesis study comprises the synthesis of novel potential bioactive compounds containing a combination of quinazolinone structures with various heterocycle, which are used as pharmaceutically active agents due to their important biological and pharmacological properties, and investigation of various enzyme inhibition properties of these molecules. At the first, iminoester hydrochlorides (1a-f) were synthesized by the method described in the literature and the starting quinazolinones (2a-f) were obtained by reacting these compounds with 2-aminobenzamide. With the reaction of the compounds 2a-f with ethylbromoacetate the ester derivatives (3a-f) and with the reaction of these pruducts by hydrazine hydrate, the hydrazide derivative quinazolinones (4a-f), were synthesized. The target compounds 6a-f, which containing the oxadiazole ring were obtained by the reaction of 4a-f compounds with CS2 and which containing the furan ring were obtained by the reaction of the compounds 4a-f with acid-catalyzed heating. Also, thiosemicarbazide derivatives were obtained (8a-f) by the reaction of the compounds 4a-f with ethyl isothiocyanate and with intramolecular cyclization of these intermediates in acidic medium, thiadiazole containing quinazolinone derivates (9a-f) were synthesized. At the last step of the work, 4a-f compounds were converted to quinazolinone-coumarin hybrid compounds (7a-f) utilizing benzotriazole chemistry. Thus, 54 quinazolinone derivatives which of 42 were original, were synthesized and the urease, lipase and α-glucosidase enzyme inhibition properties of these compounds were investigated by elucidating the structures of these novel compounds by IR, 1H-NMR, 13C-APT and mass spectra. Most specifically, it was observed that the urease inhibition data were remarkable. The best urease inhibitor is 6b and its IC50 value is 1,55±0,11µg/mL.