Türkiye ve Azerbaycan`daki bazı doğal ve maden şişe sularında trityum düzeyleri

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye ve Azerbaycan'da ticari olarak satılan doğal ve maden şişe sularında trityum düzeyleri belirlendi. Su örnekleri, ASTM D4107-08 yöntemi kullanılarak incelendi. Deneysel çalışmalar, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Nükleer Fizik Araştırma Laboratuvarı'nda yapıldı. Trityum ölçümleri Perkin Elmer Tri Carb 2910 TR sıvı sintilasyon cihazı kullanılarak gerçekleştirildi. Çalışmada, Türkiye'de ticari olarak satılan 16 doğal ve 11 maden suyu ile Azerbaycan'da ticari olarak satılan 7 doğal ve 8 maden suyu (toplam 42 örnek) incelendi. Kullanılan yöntem için Minimum Dedekte edilebilir Aktivite değeri (MDA) 1,69 Bq/L olarak tespit edildi. Toplamda doğal su örneklerinin 7 tanesi, maden suyu örneklerinin ise 8 tanesi MDA değerinin altında kaldı.Türkiye'den alınan doğal ve maden suyu örneklerinde ortalama aktivite konsantrasyonları sırasıyla 2,23 ± 0,90 Bq/L ve 2,51 ± 0,90 Bq/L olarak, Azerbaycan'dan alınan doğal ve maden suyu örneklerinde ise sırasıyla 2,69 ± 0,91 Bq/L ve 2,43 ± 0,89 Bq/L olarak belirlendi. Ayrıca, su örnekleri için bazı radyolojik parametreler (bireyler tarafından alınan günlük radyonüklit miktarı, yıllık etkin doz eşdeğeri ve yaşam boyu kanser riski) hesaplandı. Hesaplanan bu radyolojik parametreler uluslararası kuruluşlar tarafından önerilen değerlerle karşılaştırıldı ve elde edilen sonuçlara göre bu suların tüketilmesinin trityum açısından herhangi bir sağlık riski oluşturmayacağı belirlendi.

In this study, tritium levels in commercially sold bottled natural and mineral waters in Turkey and Azerbaijanwere determined. The water samples were examined using ASTM D4107-08 method. Experimental studies were carried out at RecepTayyip Erdogan University Sciences and Arts Faculty Physics Department Nuclear Physics Research Laboratory. Tritium measurements were performed using Liquid Scintillation Counter (Perkin Elmer Tri Carb 2910 TR). 8 natural and 11 mineral water commercially sold in Turkey and 6 natural and 5 mineral water commercially sold in Azerbaijan (42 samples in total) were analyzed. The Minimum Detectable Activity (MDA) value for the used method was found as 1.69 Bq/L. In total, 7 of the natural water samples and 8 of the mineral water samples were found to be below the MDA value. The average activity concentrations in natural and mineral water samples taken from Turkey were respectively 2.23 ± 0.90 Bq/L and 2.51 ± 0.90 Bq/L, while the natural and mineral water samples taken from Azerbaijan were determined as 2.69 ± 0.91 Bq/L and 2.43 ± 0.89 Bq/L, respectively. In addition, some radiological parameters (daily intake of radionuclides, annual effective dose equivalent and lifetime cancer risk) for the water samples were calculated. These radiological parameters were compared with the values recommended by international organizations, and according to the obtained results, it was determined that consumption by humans of these waters would not constitute any health risks in terms of tritium.