Etik iklim, örgütsel öğrenme ve yenilikçi davranış ilişkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Teknoloji, ekonomi ve sosyal alanlardaki gelişmelere bağlı olarak örgütler son zamanlarda, daha verimli ve ahlâklı çalışma ortamlarına daha çok ihtiyaç duymaktadırlar. Bilgiyi etkin kullanma isteği, yenilikçi ve üretken davranma, performanslı, verimli ve ahlâklı çalışma eğilimleri etik iklim, örgütsel öğrenme, yenilikçilik ve yenilikçi davranış konularına iş hayatında ciddi bir yaygınlık kazandırmıştır. Özellikle son otuz yıl içerisinde değişim faktörünün etkileri dikkate alındığında; gelişmeleri benimseme yönünden örgütsel öğrenmenin, bu gelişmelerin norm ve değerlere uygunluğu bakımından etik iklimin, değişime ayak uydurma bakımından da yenilikçi düşünme ve davranmanın toplumlar ve örgütler açısından son derece hayati önem taşıdıklarını söyleyebiliriz.Bu çalışmada, etik iklim, örgütsel öğrenme ve yenilikçi davranış kavramları arasındaki ilişkiyi araştırmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) üretimden satışlar büyüklüğü kriterini referans alarak belirlediği 2016 Türkiye'nin en büyük birinci 500 sanayi kuruluşu beyaz yakalı çalışanlar üzerinde bir araştırma gerçekleştirilmiştir.Araştırmanın amacına bağlı olarak, öncelikle kavramlar ile ilgili geniş alanyazın taraması yapılmış ve kuramsal bilgiler aktarılmıştır. Daha sonra, birinci elden veri toplama tekniği tercih edilerek, oluşturulan araştırma anketi çalışanlara uygulanmıştır. Araştırmanın analizlerine 526 katılımcıdan elde edilen veriler dahil edilmiştir.Değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla yapılan korelasyon analizi sonucunda; etik iklimin araççılık alt boyutu hariç diğer tüm alt boyutları ile örgütsel öğrenme ve yenilikçi davranış arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, örgütsel öğrenmenin tüm alt boyutları ile yenilikçi davranış arasında anlamlı ve pozitif ilişkiler tespit edilmiştir.Değişkenlerin birbirleri üzerindeki etkilerini ortaya çıkarmak için regresyon analizleri yapılmıştır. Etik iklimin başkalarının iyiliğini isteme, kurallar, bağımsızlık alt boyutları örgütsel öğrenmeyi pozitif; kanunlar ve kodlar, araççılık alt boyutlarının ise negatif yönlü etkilediği ve araççılık alt boyutu hariç diğer tüm etik iklim boyutlarının da yenilikçi davranışları pozitif yönde etkiledikleri tespit edilmiştir. Öte yandan, örgütsel öğrenme yenilikçi davranış ile pozitif yönlü ilişkili bulunmuştur.Örgütsel öğrenmenin etik iklim ve yenilikçi davranış ilişkisinde ara değişken rolünü test etmek amacıyla ılımlı basit arabuluculuk analizi yapılmıştır. Etik iklim ve yenilikçi davranış ilişkisinin örgütsel öğrenme değişkeni etkisinde kaldığı anlaşılmış, örgütsel öğrenmenin bu ilişkide ara değişken olarak arabuluculuk rolüne sahip olduğu tespit edilmiştir.Doktora tezi olarak gerçekleştirilmiş bu çalışmanın yöneticilere ve çalışanlara uygulamada yol gösterici özelliğe sahip olduğu, sonuçların bilimsel araştırmalar ve analizler için farklı çıkarımlara kaynak olacağı düşünülmektedir.Anahtar kelimeler: Etik iklim, örgütsel öğrenme, yenilikçilik, yenilikçi davranış.

Depending on developments in technology, economics and social areas organizations have recently needed more efficient and ethical working environments. Demands for effective using of information, behaving innovative and productive, working in efficient, high performance and ethical environment have gained a serious popularity to the subjects of ethical climate, organizational learning, innovation and innovative behavior in business life. Especially when the effects of the change factor are considered in the last thirty years we can say that the organizational learning in terms of adopting the developments, the ethical climate in terms of the compliance of these developments with the norms and values and also the innovative thinking and acting in terms of adapting change have vital importance for organizations and societies. It was aimed to investigate the relationship between the concepts of ethical climate, organizational learning and innovative behavior in this study. In line with this objective, a study was conducted on the white collar employees of the biggest industrial organization of Turkey's largest first 500 industrial organization in 2016, which Istanbul Chamber of Industry (ISO) determined with reference to the criteria of size of sales from production.Depending on the purpose of the research, a large literature search was first made on concepts and theoretical information was given. Then, the first-hand data collection technique was preferred and the survey was applied to the employees. The analysis of the study included data from 526 participants.As a result of the correlation analysis made to determine the relations between the variables; it was found that there were positive and significant relationships between organizational learning and innovative behavior and all other sub-dimensions of ethical climate except instrumental sub-dimension. However, significant and positive relationships were found between all sub-dimensions of organizational learning and innovative behavior.Regression analyzes were performed to reveal the effects of the variables on each other. Requires the well-being of each other, rules, independence which are the sub-dimensions of ethical climate effect organizational learning positively while laws and codes, instrumental sub-dimension effect negatively. Additionally, it was found that all the other ethical climate dimensions, except the instrumental sub-dimension, also influenced innovative behaviors in the positive direction. On the other hand it was detected that organizational learning has been positively related to innovative behavior.Finally, moderate simple mediation analysis was conducted to test the interchangeable role of organizational learning in relation to ethical climate and innovative behavior. It has been understood that the relationship between ethical climate and innovative behavior is under the influence of organizational learning change and it has been determined that organizational learning has a mediating role as an intermediary variable in this relation.It is thought that this work, which is done as a doctoral thesis, has a guiding function in applications to managers and employees and that the results will be a source of different implications for scientific research and analysis.Keywords: Ethical climate, organizational learning, innovation, innovative behavior.