Rasyonel olmayan yatırımcı davranışlarının davranışsal finans açısından incelenmesi: TR-63 Bölgesinde bireysel yatırımcılar üzerinde ankete dayalı bir değerlendirme

Abstract

Yatırımcıların kararlarında rasyonel davrandıkları görüşüne dayanan `Geleneksel Finans Teorileri`, yapılan araştırmalar sonucunda tespit edilen irrasyonel davranışları açıklamada yetersiz kalmıştır. Bu irrasyonel davranışları açıklamak için psikoloji ve sosyoloji gibi bilim dallarının desteğiyle gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda `Davranışsal Finans` adıyla yeni bir alan ortaya çıkmıştır. Davranışsal finans, rasyonelliğin kısıtlı olduğu durumlarda bireysel yatırımcıların kararlarını ve bu kararların finansal olaylar üzerindeki etkisini incelemekle birlikte insan davranışlarının yatırım kararı verirken nasıl etkili oluğu ile ilgilenmektedir. Bu çalışmada bireysel yatırımcıların davranışlarını etkileyen psikolojik faktörler ve davranışsal eğilimler çeşitli demografik özelliklerinden yararlanılarak incelenmeye çalışılmıştır. Araştırma, TR-63 bölgesindeki bireysel yatırımcılar baz alınarak, tesadüfi örnekleme yöntemi ile farklı meslek gruplarından rassal olarak seçilen 525 kişiye yüz yüze anket tekniği kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen veriler Pearson Ki-kare analizi kullanılarak değerlendirilmiş, neticede bireysel yatırımcıların psikolojik ön yargıların etkisinde kaldıkları ve davranışsal eğilimleri kuvvetli ölçüde taşıdıkları bu nedenle rasyonel davranamadıkları gözlenmiştir. Çalışma, sonucu itibariyle bu alanda yapılmış benzer çalışmaların sonuçları ile paralellik göstermekle birlikte, davranışsal finans alanında güvenilir bir kaynak olmaya aday niteliğindedir.

`Traditional Finance Theories`, which is based on the opinion that investors behave rationally in their decisions, have failed to explain irrational behaviors identified following the studies conducted. To explain these irrational behaviors, a new field named `Behavioral Finance` has emerged following the studies conducted by different disciplines such as Psychology and Sociology. Behavioral Finance analyzes individual investors' decisions and their effect on financial issues in case rationality is limited. It also deals with how efficient human behaviors are while making a decision on investment. This study's main focus is to analyze psychological factors and behavioral inclinations that affect the behaviors of individual investors benefiting from various demographic characteristics. This research has been conducted using face-to-face questionnaire technique to 525 people chosen randomly with random sampling method from different occupations based on individual investors in TR-63 region. The data obtained have been evaluated using Pearson chi-squared test. Eventually, it has been observed that individual investors are under the influence of psychological prejudices and have behavioral inclinations to a great extent, so they cannot behave rationally. Even though the result of this study shows parallelism with the results of the similar studies conducted in this field, it stands for being an exemplary and reliable source in the field of behavioral finance.