Firmaların entelektüel sermaye açıklama düzeylerini etkileyen faktörler: BİST firmaları üzerine bir araştırma

Abstract

Rekabet üstünlüğü elde etmek isteyen işletmeler artık maddi varlıklardan çok entelektüel sermaye ile oluşturdukları maddi olmayan varlıklara önem vermeye başlamışlardır. Günümüzde firmalar için rekabet avantajı sağlamanın en önemli odak noktası entelektüel sermayeyi ölçmek, raporlamak ve işletmenin finansal tablolarına yansıtmaktır. Bunu başarabilen işletmeler rekabet üstünlüğünü elde etmiş olacaktır.Entelektüel sermaye; bilgiyi üreten insan kaynağı, üretildikten sonra işletmenin mülkiyetine ait olan bilgiler ve işletmenin dışında kalan, sürekli iletişim içerisinde olunan müşteri, tedarikçi ve ortakların tamamından oluşmaktadır. Günümüz ekonomisinde entelektüel sermaye firmalar için oldukça önemli hale gelmiştir. Firmalar artık sürdürülebilir stratejilere önem vererek entelektüel unsurları ölçüp raporlayarak ve finansal tablolara yansıtarak rekabet üstünlüğü elde etmek için çaba göstermektedirler. İşletmeler rekabet avantajını elde edebilmek için entelektüel sermaye unsurları olan insan sermayesi, örgütsel sermaye ve ilişkisel sermayeyi birlikte yöneterek firmaya yenilik getirebileceklerdir.Bu çalışmanın amacı BİST 100 Endeksindeki sürdürülebilirlik raporu yayınlayan firmaların entelektüel sermaye açıklama düzeylerini ölçmek ve entelektüel sermaye açıklama düzeyini etkileyen faktörleri tespit etmektir.Çalışmada analize dahil edilen firmalarda entelektüel sermayenin alt unsuru olan insan sermayesi en çok açıklanan unsur olmuştur. İnsan sermayesinden sonra en çok açıklanan entelektüel sermaye unsuru ise örgütsel sermayedir. En az açıklanan entelektüel sermaye unsuru ilişkisel sermaye olarak tespit edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarında ise dönem net karı ile entelektüel sermaye açıklama düzeyi arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki vardır. Ayrıca GRI standardına uyum ile entelektüel sermaye açıklama düzeyi arasında da anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuş ve literatürdeki çalışmalar ile desteklenmiştir.Anahtar kelimeler: Entelektüel sermaye, entelektüel sermaye açıklama düzeyi, sürdürülebilirlik, BİST 100

Enterprises that want to gain competitive advantage have started to give importance to intangible assets rather than tangible assets. Nowadays, the most important focus of providing competitive advantage for companies is to measure, report and reflect on intellectual capital. The enterprises that have achieved this will have a say in the economy of the future and will have achieved a competitive advantage.Intellectual capital is composed of the human resources that produce information, the information that is owned by the enterprise and all of the customers, suppliers and partners outside the enterprise. In today's economy, intellectual capital has become very important for companies. Firms are now striving to achieve competitive advantage by measuring and reporting intellectual elements and reflecting them on financial statements, paying attention to sustainable strategies. Businesses will be able to bring innovation to the company by managing human capital, organizational capital and customer capital, which are the elements of intellectual capital, in order to gain competitive advantage.The aim of this study is to measure the level of intellectual capital disclosure of firms that publish sustainability report in BIST 100 Index and to measure their relationship with three possible factors by regression analysis.Human capital, which is one of the elements of intellectual capital in the firms analyzed in this study, has been the most explained intellectual capital element. The most explained element of intellectual capital after human capital is organizational capital. The least explained element of intellectual capital is identified as customer capital. There is a positive relationship between the Net Profit and the level of intellectual capital disclosure. In addition, a significant and positive relationship was found between GRI Compliance Level and intellectual capital disclosure level and supported by studies in the literatureKeywords: Intellectual Capital, Intellectual Capital Explanation Level, Sustainability, BIST 100