Kısa metrajlı filmlerde bir anlam aktarma aracı olarak mekanın kullanımı

Abstract

İnsanoğlu, varoluşundan itibaren yaşadığı dünyayı anlamlandırmayaçalışmıştır. İnsanı diğer canlılardan ayıran zihinsel yapısı, bu çabayıaçıklamaktadır. İnsanoğlu; nesneleri, imgeleri ve olguları kültürel birikimine bağlıolarak algılamaktadır. Algıladıkları arasında ilişkilendirme yaparak zihinselgücüyle belli kavramları oluşturmaktadır. Dolayısıyla oluşturduğu kavramlarla veonları çağrıştıran göstergelerle belli anlamlara ulaşmaktadır. Göstergelertoplumsal iletişimin bir parçasıdır.İnsanoğlu zaman içinde düşünebilme ve yorumlayabilme yeteneğini,sanata ve bilime yöneltmiştir. Toplumsal kültürün bir parçası niteliğinde olansinema, insanoğlunun anlam arayışına imkan sağlayan sanat dallarından biriolmuştur. Sinemanın görsel ve işitsel özellikleri anlaşılabilirliğini artırmaktadır.Yapısı gereği bir çok kod ve göstergeyi bünyesinde barındıran sinemadayönetmen, filmin anlamını oluşturabilmek için belli kodlardan ve göstergelerdenyararlanmak durumundadır. Sinema göstergebilimi ise; işte bu kod vegöstergelerin aslında neyi aktarmak istediğini çözümleyerek filminanlaşılabilirliğine katkıda bulunmaktadır.Sinema sanatında anlatılmak istenen duygu ve düşünceler görüntü öğeleriaracılığıyla izleyiciye aktarılmakta, mimari mekan da bu görsel öğelerin enönemlisi olarak sinema dilinin oluşmasına katkı sağlamaktadır. Gelişen zamanladisiplinlerarası yaklaşım aracılığıyla farklı disiplinler etkileşim haline girerek,kendi alanlarına ait çözüm ve yöntemleri diğer alanlarda da kullanarak her ikialana da katkı sağlar hale gelmiştir. Mimarlık ve sinema sanat dallarının da temelöğelerinin mekan kavramı olması bakımından etkileşimleri kaçınılmaz olmuştur.Mimarlık ve sinema, sinemanın varoluşuyla birlikte gelişen dünya ve kültürlereparalel olarak, farklı bakış açıları ve ele alışlarla birbirlerinden etkilenmişlerdir.Mimarlık sinemanın görsel gücünden, mekansal tasarım alternatiflerinden vegerçekliğinden yararlanırken; sinema, mimarlığı sinemasal anlama katkıdabulunan bir araç olarak kullanmaktadır.Bu çalışmada, mimarlık ve sinemada mekan kavramını genel olarakincelemenin dışında, sinemadan bağımsız düşünülemeyecek bir tür olan kısafilmler üzerinde çalışılmıştır. Bir öyküyü ya da olay kurgusunu kısa zamandaizleyiciye aktarmak durumunda olan kısa filmler, bu durumlarından dolayıkullandığı sürelere daha yoğun anlamlar yüklemek zorundadırlar. Dolayısıylafilme ait her öğe daha fazla önem kazanmaktadır. Filmlerde en temel görsel öğeolan mekan kavramı da bunların başında gelmektedir. Bu çalışmada, literatüraraştırması ile örnek olarak seçilen, Türkiye'de yapılan önemli festivallerde ödülalmış dört adet kısa metrajlı film, Christian Metz'in göstergebilimsel çözümlemeyöntemi kullanılarak analize tabi tutulmuştur.Anahtar kelimeler: sinema, mimarlık, mekan, kısa film, göstergebilim

Mankind has tried to understand the world it has lived since its existence.The mental structure that separates human beings from other creatures explainsthis effort. Mankind comprehend objects, images and phenomenon with theircultural accumulation. By associating between perceptions, they form certainconcepts with their mental power. Therefore, it reaches certain meanings with theconcepts it creates and the indicators that evoke them. Indicators are part of socialcommunication.Mankind has directed the ability to think and interpret over time to art andscience. Cinema, which is a part of social culture, has become one of the branchesof art that enables mankind to seek meaning. The visual and auditory features ofcinema increase its intelligibility. In order to create the meaning of the film, thedirector has to take advantage of certain codes and indicators. Cinema semiotics,by analyzing what these codes and indicators actually want to convey, contributesto the intelligibility of the film.In the art of cinema, the feelings and thoughts that are wanted to be toldare transferred to the audience through the visual elements, and the architecturalspace contributes to the formation of the language of cinema as the mostimportant of these visual elements. In developing time, it has become interplaybetween different disciplines through interdisciplinary approach, and it hasbecome a contribution to both fields by using solutions and methods of its ownfields in other fields. The fact that the main elements are space has made theinteraction of the branches of cinema and architecture art inevitable. Architectureand cinema in parallel with the existence of cinema, are influenced by each otherwith different perspectives and approaches in line with the developing world andcultures. While architecture uses the visual power of cinema, spatial designalternatives and reality, cinema uses architecture as a means of making cinematicsense.In this study, apart from generally examining the concept of space inarchitecture and cinema, it has been studied on short films which are notconsidered independent of cinema. Short films which have to pass a story orfiction to the audience in a short time have to load more intense meanings to thetimes they use because of this situation. Therefore, each element of the filmbecomes more important. The concept of space, which is the most basic visualelement in movies, is also one of the leading ones. In this study, four short featurefilms, which awarded at important festivals in Turkey, which are selected as anexample by literature research, were analyzed using Christian Metz's semioticanalysis method.Key words: cinema, architecture, space, short film, semiotics