Bilim kurgu sinemasında bir anlatı unsuru olarak paralel evren olgusunun sunumu

Abstract

Sinema çağımızın en genç sanat disiplini olmakla birlikte keşfinden bu yana geniş kitlelere hitap etmeyi başarmıştır. Zamanla sinema sanatı içerisinde verilen ürünler, birbirlerinden hedef kitleleri ve anlatı yapıları bakımından ayrılmışlardır. Hedef kitleleri bakımından en belirgin ayrım Lumiére öncülüğünde gelişen belgesel sinema ile Méliès öncülüğünde gelişen ve zamanla türlere ayrılan kurmaca sinemadır. Anlatı bakımından ise Aristotales'in klasik anlatı yapısını sıklıkla kullanan sinema sanatı zaman içerisinde modern ve potmodern anlatı tarzları gelişmiştir. Modern anlatı klasik anlatının özdeşleştirici yapısından uzak, izleyiciyi düşünmeye yönlendiren bir anlatı profili çizerken postmodern anlatı klasik ve modern olmak üzere iki anlatı biçiminin de izleyiciye iç içe geçmiş bir yapıda sunulmasını benimseyerek, hikâyenin zaman ve mekânı ele alışında karmaşa yaratır. Sinema sanatının büyük bir çoğunluğunu oluşturan Hollywood kurmaca sineması ile birlikte aynı zamanda tür sinemasını da temsil etmekte ve anlatı yapısı olarak klasik anlatıyı benimsemektedir. Kurmaca sinemanın başlangıcı olarak kabul edilen Aya Seyahat filminin de türünü oluşturan bilimkurgu sinemasının alt türlerinden birini oluşturan paralel evren temalı filmler tür sineması kalıplarını aşan yapımlar olarak ortaya çıkmaktadırlar. Filmler çoğunlukla başkarakterin birden fazla alternatif benliğini barındıran ve izleyicinin etkin katılımını gerektiren yapı sergilemektedir. Filmler aynı zamanda solucan delikleri, uzay-zamansal boyut açısından bilimsel alt metinlere de işaret etmektedirler. Çalışmada paralel evren temasını işleyen filmler, anlatı yapıları ile birlikte paralel evrenleri ne şekilde tasvir ettikleri açısından da değerlendirilerek ele alınmaktadır.

Although cinema is the youngest art discipline of our age, it has managed to appeal tothe masses since its discovery. The products given in the art of cinema over time wereseparated from each other among their target audiences and narrative structures. The mostdistinctive distinction in terms of target audiences is the documentary cinema developedunder the leadership of Lumière and the fictional cinema developed under the leadership ofMéliès and divided into genres over time. In terms of narrative, the art of cinema, whichfrequently uses the classical narrative structure of Aristotales, has developed modern andpotent modern narrative styles over time. While the modern narrative creates a narrative thatis far from the identifying structure of the classical narrative and directs the viewer to think,the postmodern narrative creates confusion in the handling of the story's time and space byadopting the presentation of two narrative forms, classical and modern, in a structureintertwined. Along with Hollywood fiction cinema, which constitutes the vast majority ofcinema art, it also represents genre cinema and adopts classic narrative as its narrativestructure. Parallel universe-themed films, consisting of sub-genres of sci-fi cinema, which isalso the genre of A Trip to the Moon, which is considered the beginning of fictional cinema,emerge as productions that transcend genre cinema patterns. The films mostly display astructure that contains more than one alternative character and requires the active participationof the audience. The films also refer to scientific subtext in terms of wormholes, space-temporal size. In the study, the films that deal with the parallel universe theme are evaluatedin terms of analysis of scientific subtext as well as narrative structures.