II. Dünya Savaşı sonrası Boğazlar meselesi

Abstract

Montreux Konferansı sonrasında Türk- Sovyet ilişkilerinde bir gerilemedönemine girildiğini söylemek mümkündür. Özellikle II. Dünya Savaşı'ndan sonra1925 Antlaşmasını uzatmayan Sovyet Rusya'nın, Boğazlarla ilgili Türkiyeüzerinde yoğun bir baskısı olmuştur. Sovyet Rusya, Dışişleri Komiseri Molotofvasıtasıyla mevcut Boğazlar rejiminden memnun olmadığını bildirerek bazıtaleplerde bulunmuştur. Özellikle Boğazlar bölgesinin savunulmasının ortaklaşayapılması ve böylece Boğazlar bölgesinde Sovyet Rusya'ya askeri üs verilmesi butalepler arasındadır. Sovyet Rusya'nın bu yöndeki talepleri ve baskıları gerekTürkiye basınında gerekse dış basında ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Özellikle dışbasında, Sovyet Rusya'nın bu dönemdeki yayılmacı politikalarını şiddetle eleştirenve Türkiye'yi desteleyen yazılar dikkat çekicidir. Türkiye, Sovyet Rusya'nın tümbaskılarına rağmen, başta Amerika ve İngiltere olmak üzere batılı ülkelerin deverdiği destekle, Boğazlarla ilgili Sovyet taleplerini reddetmiştir. Boğazlarla ilgili1945-1946 yıllarında yoğun bir şekilde hissedilen Sovyet baskısı, Stalin'in ölümünekadar azalarak devam etmiştir. Nihayetinde bu baskı Türkiye'nin eski müttefikiSovyet Rusya'dan tamamen uzaklaşarak Amerika ve İngiltere'ye yaklaşmasınaneden olmuştur.Anahtar Kelimeler: Montreux, Türk-Sovyet ilişkileri, Boğazlar, Amerika,İngiltere

It is likely to say that there is a regression between Turk-Soviet relation afterMontreux Conference. Particularly after the World War II, Soviet Russia whichdon't enlarge the Treaty of 1925 applied intensive pressure about bosphoruses overTurkey. Through diplomant Molotof, Soviet Russia informed that they are notpleased about present bosphoruses regime and they ask for some demands.Specially being defend the territory of bosphoruses together and hereby in this areawill be given to Soviet Russia as an military base, among these demands. Thedemands and pressures of Soviet Russia were examined in details both internal andexternal media. Especially, there were some texts which strictly oppose theexpansionist policies of Soviet Russia and which also support Turkey in externalmedia. In spite of all pressures of Soviet Russia, Turkey supported by westerncountries especially America and England refused the demands of Soviet Russiaabout bosphoruses. The pressure which was felt intensely between 1945-1946 wasdiminishing gradually until Stalin's dead. Ultimately, owing to this pressure Turkeymoved completely away from it's old ally Soviet Russia and became closer withAmerica and England.Keywords: Monteux, Turk-Soviet relaton, Straits, America, England