Türkiye`de yaygın olarak kullanılan bazı tıbbi bitkilerin besin elementi içeriklerinin belirlenmesi

Abstract

Tıbbi ve aromatik bitkilerin besin elementleri içeriklerinin belirlenmesi son yıllarda üzerinde önemle durulan araştırma alanlarından birisidir. Bu araştırmada, farklı aktarlardan alınan 15 tane tıbbi ve aromatik bitkinin (adaçayı, biberiye, kekik, nane, defne, oğul otu, rezene, anason, kimyon, mersin, okaliptüs, papatya, civanperçemi, kantaron ve zencefil) makro ve mikro besin elementi içerikleri incelenmiştir. Bitki örneklerinde toplam azot Kjeldahl metodu, besin elementi (P, K, Ca, Mg, Cu, Fe, Mn) içerikleri ise ICP-AES tekniğiyle belirlenmiştir. Araştırma sonuçları, incelenen bitki örneklerinin oldukça değişen miktarlarda makro ve mikro element içerdiklerini ortaya koymuştur. Bitki örneklerinde N, P, K, Ca ve Mg içerikleri sırasıyla % 1.833 (oğul otu) – % 2.575 (mersin), % 0.098 (adaçayı) – % 0.125 (zencefil), % 0.675 (kimyon) – % 1.007 (anason), % 0.995 (adaçayı) - % 1.307 (papatya) ve % 0.166 (anason) – % 0.268 (nane) arasında değişim göstermiştir. Buna karşılık, bitki örneklerinin Fe, Cu ve Mn içerikleri sırasıyla 107.87 (zencefil) – 188.38 mg/kg (okaliptüs), 4.46 (nane) – 5.75 mg/kg (anason) ve 273.58 (kimyon) – 581.95 mg/kg (civanperçemi) arasında değişmiştir. Bitki örneklerinde, 15 bitki ortalaması olarak, makro besin element içerikleri N > Ca > K > Mg > P, mikro besin elementi içerikleri ise Mn > Fe > Cu azalan sıralamasını izlemiştir. Mersin ve okaliptüs makro besin elementi içeriği, civanperçemi ve defne mikro besin elementi içeriği en yüksek olan bitkilerdir. Rezene ve adaçayı makro, zencefil ve kimyon ise mikro element içeriği en düşük olan bitkiler olmuştur. Sonuç olarak bu araştırmadan elde edilen bulgulara göre; tıbbi ve aromatik bitkilerin, temel besin elementleri yönünden, beslenmede tamamlayıcı kaynak olarak işlev görebileceği ileri sürülebilir. Anahtar Kelimeler: Aromatik bitki, makro ve mikro elementler, mineral madde

Determination of nutrient element composition of aromatic and medicinal plants is one of the research areas attracting considerable attention in recent years. In this study, macro and micro nutrient concentrations (N, P, K, Ca, Mg, Cu, Fe and Mn) of 15 aromatic and medicinal plants (sage, rosemary, Turkish oregano, spearmint, laurel, lemon balm, fennel, anise, cumin, myrtle, eucalyptus, chamomile, yarrow, St john's wort, ginger) obtained from spice shops and wholesalers were monitored using Kjeldahl method for total nitrogen and ICP-AES technique for the others. The results indicated the presence of considerably variable amounts of macro and micro nutrients in the medicinal and aromatic plant samples. In the plant samples, N, P, K, Ca, and Mg contents were within the ranges of 1.833 (lemon balm)–2.575% (myrtle), 0.098 (sage)–0.125% (ginger), 0.675 (cumin) – 1.007% (anise), 0.995 (sage) - 1.307% (chamomile) and 0.166 (anise) – 0.268% (spearmint), respectively. On the other hand, Fe, Cu and Mn contents in the plant samples were found to be within the ranges of 107.87 (ginger) – 188.38 mg/kg (eucalyptus), 4.46 (spearmint) – 5.75 mg/kg (anise) and 273.58 (cumin) – 581.95 mg/kg (yarrow), respectively. On the average, the decreasing order of the macro and micronutrients among the investigated plant samples is N > Ca > K > Mg > P and Mn > Fe > Cu. For macro nutrients, the samples of myrtle and eucalyptus and for micro nutrients, the yarrow and laurel samples comprised the highest levels. The samples of fennel and sage contained the lowest macro nutrient content, while ginger and cumin comprised the lowest micro nutrient. As a conclusion, the findings of the present study suggest that medicinal and aromatic plants may have a potential of serving as supplementary sources of essential nutrients Key Words: Aromatic plant, macro and micro elements, mineral nutrients