Lomber disk hernisi nedeniyle ameliyat olan hastalarda hastalık algısının öz-bakım gücüne etkisi

Abstract

Amaç: Araştırma, lomber disk hernisi nedeniyle ameliyat olan hastalarda hastalık algısının öz-bakım gücüne etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak gerçekleştirildi.Gereç ve Yöntem: Araştırma, Ordu İl merkezinde bulunan bir devlet hastanesinin Beyin ve Sinir Cerrahi Kliniği ile polikliniklerinde lomber disk hernisi tanılı200 hastayla yapıldı. Araştırmanın verileri Kişisel Bilgi Formu, Hastalık Algısı Ölçeği ve Öz-Bakım Gücü Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, ortalama, yüzde hesaplamaları, standart sapma, minimum ve maksimum değerler, Student t-testi, Paired t-testi, Oneway ANOVA testi, Kruskal-Wallis Varyans Analizi, korelasyon ve Tukey testi kullanıldı. İstatistik hesaplamalar ve yorumlamalar %95 güven aralığında ve p<0.05 düzeyinde değerlendirildi.Bulgular: Araştırmada, lomber disk hernili hastaların ameliyat öncesi ve sonrası dönemde en sık olarak yaşadıkları ve hastalıkla ilişkilendirdikleri hastalık belirtilerinin sırasıyla ağrı, güç kaybı, yorgunluk, uyku güçlüğü ve eklem sertliği olduğu belirlendi. Hastaların öz-bakım gücü puan ortalaması ameliyat sonrası ikinci günde 98.93±14.29 ve ameliyat sonrası onuncu günde 101.94±13.63 olarak saptandı. Hastalık algısı ölçeği hastalık tipi/kimlik boyutu ile ameliyat sonrası ikinci gün öz-bakım gücü ölçeği puan ortalaması arasında negatif yönde `çok zayıf` düzeyde anlamlı ilişki belirlendi (p=0.013). Hastalık algısı ölçeği hastalık hakkındaki görüşleri boyutunun sonuçlar alt boyutu ile ameliyat sonrası ikinci gün öz-bakım gücü ölçeği puan ortalamaları arasında negatif yönde `zayıf` düzeyde anlamlı ilişki saptandı (p=0.000). Hastalık algısı ölçeği hastalık nedenleri boyutunun psikolojik atıflar, risk faktörleri, bağışıklık alt boyutları ile ameliyat sonrası dönem öz-bakım gücü ölçeği puan ortalamaları arasında negatif yönde `çok zayıf` düzeyde anlamlı ilişki saptandı. Sonuç: Çalışma sonucunda lomber disk hernisi nedeniyle ameliyat olan hastalarda hastalık algısı ve öz-bakım gücü arasında negatif yönde zayıf ilişki bulundu. Anahtar Kelimeler: Hastalık algısı, hemşirelik bakımı, lomber disk hernisi, öz- bakım gücü

Aim: The research was carried out as a descriptive research with the aim of defining the effect of illness perception on self-care ability in patients who had surgery of lumbar disc herniation.Material and Method: The study was conducted with 200 patients diagnosed with lumbar disc herniation in neurosurgeon clinics and polyclinics of a public hospital in the centre of Ordu. The research data was gathered using the Personal Information Form, The Revised Illness Perception Questionnaire (IPQ-R) and Self-Care Ability Scale. Datas were evaluated via number, mean, percent calculations, standard deviation, minimum and maximum values, Student's t-test, Paired t-test, Oneway ANOVA test, Kruskal-Wallis analysis of variance, correlation and Tukey test. Statistical calculations and interpretations were evaluated at the confidence interval of 95% and at the level of p<0.05.Results: In the research, it was determined that the patients with lumbar disc hernia most often experienced pain, loss of strength, fatigue, sleep disturbance and joint stiffness before and after the surgery and they associate these symptoms to this disease respectively. The self-care ability mean of patients was 98.93±14.29 points on the 2nd postoperative day and was 101.94±13.63 points on the 10th postoperative day. There was a significant negative in a very low correlation between the point averages of IPQ-R illness type/identity subscale and self-care ability scale in 2th postoperative day (p=0.013). There was a significant negative in a low correlation between the point averages of results subscale of IPQ-R of views on illness and self-care ability scale in 2th postoperative day (p=0.000). A very low correlation was recorded negatively between the point averages of psychological attributions, risk factors, immunity subscales of illness causes dimension of IPQ-R and self care ability scale in postoperative period. Conclusion: Low level correlation was found negatively between illness perception and self-care ability of the patients who had lumbar disc herniation surgery. Key Words: Illness perception, nursing care, lumbar disc herniation, self-care ability