Xwendineke baxtînyen di Sê romanên Kurdî de

Abstract

ÖZETÜÇ KÜRT ROMANININ BAHTİNYEN BİR OKUMASIÜMRAN ALTINKILIÇÇalışmaları birçok alana yayılan XX. yüzyılın önemli düşünürlerinden Mihail Bahtin özellikle bir roman teorisyeni olarak öne çıkmaktadır. 1968 yılında ilk defa Bahtin'in Rabelais ve Dünyası adlı kitabı Rusçadan İngilizceye çevrildi. Bunu 1929-1940 arasında roman üzerine yazdığı diğer çalışmalarının çevrilmesi izledi. O tarihten bu yana Bahtin'in roman teorisine getirdiği yeni yaklaşımlar, akademik dünyada büyük rağbet görmektedir.Bu tezde bir yandan Bahtin'in roman teorisinin temel yönleri ayrıntılı bir incelemeye tabi tutulurken, öte yandan bunlar yakın bir okumayla üç Kürt romanına uygulanmaktadır. Bahtin'in roman teorisinin temel kavramları olan çokseslilik, heteroglossia ve karnaval kavramları ayrıntılı bir şekilde ele alınıp, çalışma için seçilen Kürt romanları bunların ışığında analiz edildi.Bu bağlamda kahramanları yalnızca yazar söyleminin nesnesi olarak ele almayan, onları kendi özgür söylemlerinin öznesi olarak değerlendiren, böylelikle yazarlık otoritesine sınırlama getiren çokseslilik kavramı Jan Dost'un Mîrname adlı romanına uygulandı. Bu kavramın ışığında kahramanların kendi dünyaları ve dünyaya dair bakış açılarıyla birlikte temsil edilişi ve romanın açık uçluluğu incelendi.Toplumsal dil ve söylemlerin çokluğuna ve bunların romanda işlenişlerine işaret eden heteroglossia ise Remezan Alan'ın Saturn adlı romanına uygulandı. Bu kavramın ışığında çeşitli toplumsal lehçelerin, edebi türlerin dillerinin ve biçemlerinin, grup ve mesleki jargonların romana dahil edilişi incelendi.Son olarak bedeni ve bedensel fonksiyonları merkeze alan, hiyerarşileri ortadan kaldıran ve toplumsal normlara aykırı bir dil kullanımını benimseyen karnaval ve onunla ilgili karnavalesk ve grotesk gerçekçilik kavramları H. Kovan Baqî'nin Aporîa adlı romanına uygulandı. Romanın, karnavalın itibarsızlaştırma,dinsel olana saygısızlık, dünyanın tersyüz edilmesi ve bedenin parçalanması prensipleri bağlamında analizi yapıldı.Bahtin'in söz konusu temel kavramları, ele alınan romanların biçemsel ve anlamsal analizini mümkün kılmıştır, öte yandan bu kavramların uygulanması örneklenmiştir.Anahtar Sözcükler: Bahtin, çok seslilik, heteroglossia, karnaval, Mîrname, Saturn, Aporîa.

ABSTRACTA BAKHTINIAN READING OF THREE KURDISH NOVELSÜMRAN ALTINKILIÇMikhail Bakhtin, one of the important thinkers of the 20th century, and whose works are widely spread out over many fields, stands out particularly as a novel theorist. In 1968, it was the first time that his book Rabelais and His World was translated from Russian into English. Following, the translations of his other studies on novels written between 1929 and 1940 started to appear in English. Since then onwards his new approaches on novel have been through great demand in the academic world.This thesis, on the one hand, deals with the main aspects of Bakhtin's novel theory in detail, on the other hand, with the application of these main aspects to Kurdish novel. It exclusively considers Bakhtin's main concepts such as polyphony, heteroglossia and carnival by analyzing Kurdish novels selected for this study in the light of these aspects.Within this scope, the concept polyphony which does not treat the protagonists as the sole object of the writers' discourse, yet conversely evaluates them as the subject of their own free discourse, is applied to the novel Mîrname by Jan Dost. With this concept it is aimed to analyse the protagonists with their own world, the representation along with their point of views and the openness of the novel in the light of this concept.The second concept, heteroglossia referring to the social language and multiple of discourses and also their treatment in the novel, is applied to Saturn by Remezan Alan. By this concept, the inclusion of various social dialects, the languages and types of literary genre and the occupational jargon into the novel are scrutinized in details.Finally, the carnival concept and the related carnivalesque and grotesque realism, which are centered on the body and somatic functions and also remove hierarchies and embrace the linguistic usage against social norms, are applied to the novel Aporîa by H. Kovan Baqî. In this part, on the base of the degradation of carnival, profanation, the inside-outness of the world and the dismemberment of the body are put on the scope for elaborate scrutiny.That is to say, throughout the entire study, it is been observed that Bakhtin's main concepts which are mentioned render the formal and semantic analyses of the discussed novels. Moreover the application of these concepts are exemplified.Key Words: Bakhtin, polyphony, heteroglossia, carnival, Mîrname, Saturn, Aporîa.