Monografıya çanda gel a Dêrıka çıyayê mazî

Abstract

Bu çalışmada Mardin'in Derik ilçesi ve onun civar köyleri esas alınmıştır. Tezde kullanılan metod ve teknik hakkında bilgilerin aktarıldığı birinci bölüm hariç, çalışmamız üç ana bölümden oluşmaktadır. İkinci bölümde çalışma sahası tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde yörenin töre ve adetleri, insan yaşamının geçiş dönemlerinden doğum, evlilik ve ölüm; bayram ve törenler, halk bilimleri, giyim ve süslenme biçimleri, halk inançları ve bölgenin anonim genç ve çocuk oyunları incelenen esas konulardandır. Bu bölümde ilkin konuyla ilgili bilgiler, önceki yazılı kaynaklardan verilmiştir. Diğer kaynakların yanı sıra özellikle kürt folkloru ile ilgili kaynaklardan yararlanılmıştır. Bölgenin kültürel değişikliklerinin bu kaynaklardaki bilgilerle mukayese edilerek ortaya çıkması ve bu sayede konunun daha kolay yorumlanabilmesi amaçlanmıştır. Dördüncü bölüm ise bölgenin halk edebiyatı hakkındadır. Düzyazı ve nazım biçiminde olan bu ürünlerin başında evvela kitabi bilgiler verilmiş, daha sonra bu bilgiler ışığında ürünler yorumlanmıştır. Kaynak kişilerden elde edilen ürünler şekil ve içerik yönünden değerlendirilerek alfabetik sıraya göre sınıflandırılmıştır. Şekil ve içerikleri hakkında izahatlar yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda bölgenin bugünkü kültürünün, önceki metinler yoluyla haberdar olduğumuz eski dönem kürt kültürü ile yakın ilişki içerisinde olduğu belirlenmiştir. Aynı zamanda yörenin kültüründe saha ile ilgisi bulunan diğer halkların da etkisi olmuştur. Yine sahanın coğrafyasının ve yaşam şartlarının bu oluşum ve gelişimde özel bir yere sahip olduğu anlaşılmıştır.Anahtar sözcükler: Derik, monografi, halk edebiyatı, halk kültürü

In this study; Derik district of Mardin and its surrounding villages have been taken as a basis. Our study consists of three main parts except for the first part where the information has been transfered about the method and technique used in the thesis. The study is composed of three main parts. In the second part the working site hes been presented. In third part, the manners and customs of the region, the birth-marriage and death from the transitional period of human life, feast and ceremonies, folklores, clothing and adornment styles, folk beliefs and the region's anonymous child and teen games are the main topics which have been examined.In this section, firstly, the informations about topic heve been given from the previous written sources. In addition to other sources, it has been benefited from related to Kurdish folklore especially. It hes been aimed that the cultural changes of the region heve been revealed by comparing them wit the information in these sources and they can be interpreted more easily. The fourth part is about the region's folk literature. At the begining of these products, which are in the form of prose and poetry, firstly, the book information have been given. And then the products have been interpreted in the light of these informations. The products abtained from the sourcers heve been classified according to alphabetical order by evaluating in terms of form and content. Some explanations about the figure and content has been made.As a result of these studies, it has been stated that the region's current culture is closely related to the old Kurdish culture that we are aware of through previous texts. It is influenced by other folks interested in the area of the culture of the region. It has been understood that the geography of the area and living conditions have a special place in this formation and development.Keywords: Derik, monography, folk literature, folk culture