Kurdên Merwanî dı Tarîxu Meyyafarıqîn a İbnu`l-Ezreq de

Abstract

Bu tezin konusu İbnu'l-Ezrak'in Tarihu Meyyafarıqin adlı eserinde Mervani Kürtleridir. İbnu'l-Ezrak'in bu eseri Mervani Kürtleri hakkında ayrıntılı bilgi veren ilk eserdir.Tezin amacı Mervani hanedanını incelemek ve bu hanedanın özellikleri tespit etmektir. Tez İbnu'l-Ezrek'in bu eseri ile sınırlandırılmıştır ve giriş ile üç bölümden oluşmaktadır.Giriş bölümünde tezin yazılış amacı, konusu, çerçevesi, yöntem ve kaynakları belirtilmiştir.Birinci bölümde bu eserin yazarı olan İbnu'l-Ezrek'in hayatı, gezdiği yerler, devlet yönetimindeki görevleri, ilmi kişiliği ve eserleri ele alınmıştır. Yine bu bölümde Tarihu Meyyafarkin hakkında bilgi verilmiş, önemi ve özellikleri ve üzerinde yapılan çalışmalar, içeriği, kaynakları ve yöntemi dile getirilmiştir. İbnu'l-Ezrak gezip gördüğü bölgeler, şehirler ve devletler hakkındaki görüş ve düşüncelerini ve oralardaki tecrübelerini yazmıştır. Biz de bu bölüm de Tarihu Meyyafarıqin ve İbnu'l-Ezrek hakkında bilgi verdik. Eserin özelliklerini, önemini, içeriğini, kaynaklarını, yöntemini ve üzerinde yapılan çalışmaları dile getirdik.İkinci bölümde Mervani Kürtleri ve bu hanedanın emirlerinin dönemleri ele alınmıştır. İkinci bölüm altı tane alt bölümden oluşmaktadır ve bu alt bölümlerin konuları şu şekildedir: Mervani Kürt yönetiminin başlaması, Emir Ebu Ali Hasan bin Mervan, Mumehidudevle Ebu Mansur, Nesruddevle Ebu Nasr Ahmed bin Mervan,VIEmir Nizameddin, Nesruddewle Mensur dönemleri ve Mervani henedanının yıkılışı. Bu bölümde emirlerin hayatları, yönetimlerinin başlangıcı, iç ve dış ilişkileri ve öümleri dile getirilmiş. Bu bilgilere göre Mervani emirliğininin temelleri Bad bin Dostık döneminde atılmış ve Emir Nasrudevle döneminde altın çağını yaşamıştır. Emir Nizamedin döneminde yavaş yavaş Selçukluların etkisine girmiş ve Emir Nesrudevle Mansur döneminde Selçuklular tarafından ortadan kaldırılmıştır.Üçüncü bölümde Mervani hanedanı döneminde Mervani Kürtlerinin oluşturdukları ve Tarihu'l-Meyyafarıkin'de geçen kültür ve medeniyet ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde devlet yönetimi, adalet ve yargı, bilim ve sanat, askerlik ve güvenlik, mimari ve şehircilik, ekonomi ve ticari hayat, inaç ve toplumsal hayat konuları yorumlanmıştır. Ayrıca devlet yönetiminde emirlerin özellikleri ve tahta çıkış şekilleri, vezir, vali ve divan işleri hakkında bilgi verilmiş. Mervani dönemi kadılarından bahsedilmiş ve bu kadıların özellikleri, yargılama şekilleri dile getirilmiştir. Mervani Kürtlerinin orduları, bu ordunun durumu ve özellileri ve ordunun kullandıkları silahlar hakkında bilgi verilmiş. Bu döneme ait bina, kalıntı ve mimari eserlere ait bilgiler bu bölümde verilmiş. Ayrıca bu dönemde yapılmış olan sur, burc, saray, mesire, kubbe, cami ve hastaneler hakkında bilgi verilmiş. Bunun yanında Mervani Kürtleri dönemindeki adet, gelenek, görenek ve inanışlar hakkında bilgi verilmiş. Mervanilerdeki vakıf ve yardımlaşma, ekonomi ve ticari faaliyetler hakkında bilgi verilmiş.Anahtar Kelimeler: Kürt, Kürt Tarihi, Mervani Kürtleri, İbnu'l-Ezrak, Tarihu Meyyafarıkin, emir.

The subject of thisthesis is the Marwanid Kurds in the work of Ibnu'l-Ezrek; Tarihu Meyyafarıqin.This work of Ibnu'l-Ezrek is the first one giving detailed information aboutthe Marwanid Kurds. The aim of this thesis is to examine the Dynasty of Marwandi and to determine the qualities of the Dynasty. The thesis is limited to the work and the Marwanid Kurds and it consists of three parts with the introduction part.In the introduction part, the aim of thethesis, the subject and the frame are defined.In the first part, the life of the writer; Ibnu'l-Ezrek, the places he travelled, hisduties in state affairsand his scientific personality are focused on. Information on Tarihu Meyyafariqin, its importance and qualities, the studies made on this work, it scontent, sources and method are also included in this part. Ibnu'l Ezrek wrote his opinions, thoughts and experiences about the places he had seen. In this part, we gave information about Tarihu Meyyafariqin and Ibnu'l Ezrek. We also stated the qualities, importance, content, sources, method and referred studies about the work.The second part deals with the Marwani Kurds and the periods of the governors of the Dynasty. The second part has six sub-parts which are; The beginning of Marvani Kurdish Government, Amir Abu Ali Hasan Bin Marwan, Mumahhiduddawla Ebu Mansur, Nasrudawla Abu Nasr, Ahmad Bin Marwan, AmirVIIINizameddin, Nasrudawla Mensur eras and collapse of Marwani Dynasty. In this part, lives, beginnings of governance eras, internal and external relationships and deaths of Ameers have been emphasized. According to this information, the bases of Marwanid Emirate was formed in the era of Bad Bin Dostık and the Emirate lived its golden era under the rule of Aeemir Nasrudevle. In the period of Amir Nizameddin the Emirate had slowly gone under the influence of Saljuk and had been broken down by Saljuk in the era of Aeemir Nasrudevle Mansur.The third part focuses on the cultural and civilisational aspects of the Marwanid Kurds in the works of Tarihu Meyyafariqin. Also in this part the issues of state management, justice and law, science and art, military and security, architecture and commerce, belief and social life have been commented. Besides, information about the qualities of Aeemirs in governing, the ways they moved to the throne and vizier, governor and council affairs has been given. Furthermore, the Cadis of Marvanid Era are being stated. Deeper information about their qualities and judging skills was given. The armies of Marvanid Kurds, the status, qualities and weapons of these armies have been emphasized. There's information on architectural works, old buildings and ruins. There's also information about the walls, bastions, palaces, resorts, domes, mosques and hospitals which had been built in that era. Besides, information about the customs, traditions, routines and belief of Marvanid Kurds has been given. We also gave information about foundation, charity, economy and commerce.Keywords: Kurd, History of Kurds, The Marvanid Kurds, Ibnu'l Ezrek, Tarihu'l Meyyafarıqin, Amir.