Karakter di romana kurmancî de `Girê Şêran- Mirina Bêsî- Pêşbaziya Çîrokên Neqediyayî- Qerebafon- Sobarto`

Abstract

Romanı oluşturan yapıların en önemlisi karakterdir. Karakter romanın diğer tüm yapılarını etrafında toplayıp onları kurgusal bir dünyanın içinde sunmaktadır. Bu bağlamda roman kurgusal bir dünyada göz önüne serildiğinde aynı zamanda ait olduğu toplumu da temsil etmektedir. Bu tez merkezine kürt romanında karakter yaratmayı almıştır. Konu olarak son otuz yılda (1980-2012) Kürt toplumunda yaşanılan önemli olay ve olguların roman karakterleri üzerindeki etkisini incelemiştir. Bu tez için beş roman belirlenmiştir. Bu bağlamda Yaqob Tilermenî (Qerebafon/Gramafon), Dilawer Zeraq (Mirina Bêsî/Gölgesiz Ölüm), Menaf Osman (Girê Şêran/ Aslan Tepesi), Helîm Yûsiv (Sobarto/Sobarto), Şener Ozmen (Pêşbaziya Çîrokên Neqediyayî/Bitmemiş Öykü Yarışması) karakter oluşturma açısından analiz edilmiştir. Birinci bölümde her ne kadar teorik alandan yararlanılmışsa da, tanımlar, değerlendirmeler, yorumlar, karakter çeşitleri ve edebiyatın teorisyenlerine göre tip ve karakter arasındaki fark üzerinde durulmuştur. İkinci bölüm ele alınan beş romanın, roman dünyasını ve karakterlerini tanımaya tahsis edilmiştir. Üçüncü bölümde ele alınan romanların karakterleri detaylı bir bakış açısıyla edebiyatın bilimsel teorileri ışığında analiz edilmiştir. Sonuçta Sobarto/Sobarto ve Pêşbaziya Çîrokên Neqediyayî/ Bitmemiş Öykü Yarışması diğer üç romana nazaran karakter oluşturma ve toplumu temsil etmede daha başarılı bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Karakter, Tip, Temsiliyet, Karakter Yaratmak, Toplumsal Olay ve Olgular.

The most important structure of the novel is the character. The character brings together all the other structures of the novel and presents them in a fictional world. In this context, when the novel is presented in a fictional world, it also represents the society to which it belongs. This thesis is centered on creating character in Kurdish novel. In the last thirty years (1980-2012), he examined the effects of important events and facts on Kurdish characters in Kurdish society. Five novels were determined for this thesis. In this context, Yaqob Tilermenî (Qerebafon/Gramafon), Dilawer Zeraq (Mirina Bêsî/Shadowless Death), Menaf Osman (Girê Şêran/Lion Hill), Helîm Yûsiv (Sobarto/Sobarto), Şener Ozmen (Pêşbaziya Çîrokên Neqediyayî/Unfinished Story Contest) were analyzed in terms of creation. In the first part, although the theoretical field is used, definitions, evaluations, interpretations, character types and the difference between type and character according to theoreticians of literature are emphasized. The second part is devoted to getting to know the novel world and the characters of the five novels discussed. The characters of the novels discussed in the third chapter are analyzed in the light of scientific theories of literature from a detailed perspective. As a result, Sobarto/Sobarto and Pêşbaziya Çîrokên Neqediyayî/Unfinished Story Contest was found to be more successful in creating characters and representing society than the other three novels. Key Words: Character, Type, Representation, Character Creation, Social Events and Facts.