Kanonik mücadele alanı olarak Türk sinemasında ulusal anlatı: (1960-1980)

Abstract

Bu araştırma, iktidar ve merkezkaç güçlerin üzerinde hegemonik mücadele sürdürdüğü en yaygın popüler kültür ürünü olan sinemanın siyasi kültürümüzün ekseni etrafında hangi merhalelerden geçtiğinin izleğini sürme amacındadır. İncelemede başlangıcından itibaren milliyetçilik kuramlarının bir hülasası sunulmuş, bunun Türk sinemasındaki takibinin oluşturulması için sinema tarihimizde öne çıkan akımlar ve propagandaya konu olabilecek filmler ekseninde Türk sineması ve siyasi tarihimiz araştırılmıştır. Bu bağlamda 1960'a kadar olan dönemin önemli olayları ve filmleri ortaya konulmuş, bundan sonraki süreç 27 Mayıs-12 Mart için 92 film ve 12 Mart-12 Eylül darbeleri eksenindeyse 51 filmle iki dönem olarak incelenmiştir. Çalışmadaki sınıflandırma partilerden daha çok ideolojik bağlamda oluşturulmuş, bu anlamda Atatürk'ün sınırlarını çizdiği anlamda resmi ideoloji `Atatürk Milliyetçiliği`, Türklerin İslam öncesi Orta-Asya dönemine işaret eden siyasi simgesini Nihal Atsız ve ekibinde bulan `Bozkurt`, Türklerin İslam'ı yücelttiğini söyleyen Türklük ağırlıklı `Üç Hilal` ve İslam'ın Türklüğü yücelttiğini savunan İslam ağırlıklı `Türk-İslam Sentezi` ideolojilerinin izleğinin filmler ekseninde takibi yapılmıştır. Anahtar Sözcükler: Popüler kültür, Milliyetçilik, Din, Üç hilal, Bozkurt, Sinema.

This research aims to follow up the path of stages which cinema goes through around the axis of our political culture, as the most widespread product of popular culture over which the governments and central powers struggle for hegemony. The research offers an extract of the nationalist theories from their conception in order to establish their sequences in Turkish cinema by examining Turkish Cinema and our political history from the point of view of the prevailing trends and movies that may be subject to propaganda in the history of our cinema. Within this context, important events and movies of the period until the 1960s have been presented, the subsequent period have been examined as two periods from May 27th, 1960 to March 12th, 1971 with 92 films, and from March 12th, 1971 to September 12th, 1980 with 51 films.Classification in the research is established within an ideological context rather than parties. Reflection of the following ideologies have been examined in the aforementioned films; `Atatürk Nationalism` the official ideology based on the framework which is drawn by Atatürk; `Bozkurt` which indicates the pre-Islamic period of Turks in Central Asia that found its political symbol amongst NihalAtsız and his squad; `Three Crescents`, the theory that is weighed on Turkishness and claims that Turks have elevated Islam and `The Turko-Islamic Synthesis` which claims that Islam have exalted Turkishness.Keywords: Popular culture, Nationalism, Religion, Three Crescents, Grey Wolf, Cinema.