Şirketlerde finansal performans göstergeleri ve marka değeri ilişkisi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı işletmelerin finansal performansını belirleyen ve yönlendiren seçilmiş bazı göstergeler ile açıklanan marka değeri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Geliştirilen ampirik bir model çerçevesinde yapılan araştırma kapsamında, Türkiye'nin önde gelen 11 işletmesine ait 2007 ile 2018 yılları arasındaki finansal veriler kullanılmıştır. Araştırma kapsamında `panel veri analizi` çatısı altında toplanan yatay kesit bağımlılığı testi ve Breusch-Pagan (1980) Lagrange Multiplier (LM) testi kullanılmıştır. Panel veri analizinde tanımlama hatasını sınamak için Hausman testi kullanılmış olup, Hausman test sonucuna dayanarak sabit ve tesadüfi etkili panel veri metodu kullanılmıştır. Panel veri analizinde uygun tahminci seçiminde ise `Driscoll-Kraay Tahmincisi` kullanılmıştır. Araştırmanın ampirik bulgularına göre açıklanan marka değeri ile aktif karlılık (roa), net satışlar, brüt kar marjı, toplam borç / öz kaynak arasında anlamlı bir ilişki olduğu; buna karşılık işletmelerin piyasa değeri / defter değeri (PD/DD), faiz karşılama gücü (Finansman Giderleri / Faaliyet Karı), Kısa Vadeli Borç / Aktif, Ekonomik Katma Değer (EVA), Borç Servis Oranı (EBITDA + Kısa Vadeli Borç / Finansman Giderleri), değişkenlerinin marka değeri üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı anlaşılmıştır. Modelde seçilen bağımsız değişkenlerden PD/DD'nin işletmelerin hisse senetlerinin piyasa performansını, Toplam Borç/Öz kaynak, Mali Borç/Öz kaynak, Kısa Vadeli Mali Borç/Aktif, Finansman Giderleri/Faaliyet Karı ile EBITDA/ (Kısa Vadeli Mali Borç + Finansman Giderleri) oranlarının mali sağlamlık ve kredibiliteyi, Brüt Kar Marjı ile Aktif Karlılık oranlarının karlılığı, EVA'nın ise genel finansal performans (katma değeri) temsil ettiği kabul edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre işletme bilançolarında yer alan aktif karlılık rasyolarındaki bir birimlik artış işletme marka değerinde yaklaşık %97,59 oranında artışa; brüt kar marjındaki bir birimlik artış işletme marka değerinde %22,59'lik oranda artışa; net satış tutarlarındaki bir birimlik artışın işletme marka değerinde %2,08'lik bir oranda artışa neden olurken, işletmelerin sahip olduğu öz kaynakların içinde borçlarının payı bir birim arttıkça işletmenin marka değerinde %24,04 oranında azalma gerçekleştiği tespit edilmiştir.Çalışmada, diğer bir amaç, önemli bir şerefiye unsuru olarak kabul edilen marka değerinin işletme bilançolarında nasıl ifade edilebileceği ve marka değerinin işletmenin gücünü aksettirebilmesine yönelik uygulamaların tartışılmasıdır. Bu kapsamda, işletmelerin marka değerini ölçümleme ve bunu Türk Muhasebe Standartları (TMS) sistematiği içerisinde ifade edilmesine yönelik öneriler, ulaşılan araştırma sonuçlarına göre açıklanmaya çalışılmıştır.

The main objective of this study is to investigate the relation between the brand value and some selected financial ratios that determine and direct the financial performance of enterprises. Within the context of the study, the financial data of 11 leading enterprises of Turkey between years 2007 and 2018 have been used through a developed empiric model.Through out the study, Breusch-Pagan (1980) Lagrange Multiplier (LM) test and vertical section dependency test which are convened under the roof of `panel data analysis` have been used. To test the definition errors in panel data analysis, Hausman test has been used; and depending on the results of Hausman test, constant and incidental effective panel data methos has been used. In panel data analysis `Driscoll-Kraay Estimator` is utilized for selection of the appropriate estimation. As per the empiric foundings of the study, it is found out that there is a meaningful relation between the announced brand value and return on assets (roa), net sales, gross profit margin, total liabilities / equity; whereas market value of enterprises / book value (MV/BV), interest coverage ratio (Financial Expense / Operating Profit), Short-term Liabilities / Assets, Economic Value Added (EVA), Debts Service Ratio (EBITDA + Short-term Financial Liabilities / Financial Expenses) variables have no meaningful effect on the brand value. From the independent variables selected in the model, MV/BV is assumed to be representing the performance of equity shares; Total Liabilities/Equity, Financial Liabilities/Equity, Short-term Financial Liabilities/Assets, Financial Expenses / Operating Profit and EBITDA / (Short-term Financial Liabilities + Financial Expenses) ratios are assumed to be representing the financial soundness and credibility; and EVA is assumed to be representing the general financial performance (value added).As a result of the study findings, a unit increase in the active profit rato, results in 97,59% of increase in brand value; a unit increase in gross profit results in 22,59% of increase in brand value; a unit increase in net sales results in 2,08% of increae in brand value; whereas a unit increase in the ratio of debts within the total equity results in 24,04% decrase in brand value, as identified through enterprise balance sheets.Another aim of the study is to discuss the applications on brand value to reflect enterprise soundness and how to express brand value shown in the balance sheets as a special assessment. Within this context, the calculation of enterprise brand value and suggestions on expression of brand value within the systematic of Turkish Accounting System (TMS) have been tried to be explained.