1960-71 döneminin Türk sinema yazarlarınca yorumlanması, Türk Sinematek Derneği`nin yapısal dökümü ve onat kutlar`ın sinemada değişim çizgisi

Abstract

Türkiye Sineması, siyasal olguların yarattığı değişim ile her dönem aralığında farklı birikimlerin yöneliminde adlanır. 1960 Askeri Müdahalesi ile yenidenliğe atfedilen atmosfer, toplumsal dönüşüme belge ve eğilim tanıklığı kazandıran sinema üzerinde kavgaları yücelttiği gibi sanatçı kişiselliğini kavrama imkânını da taşır. Toplumun sorgulanan yapısı içinde, sinema endüstrisinin ve sinema sanatının eleştirel gelişimi aralanmaktadır. Hazırlanan çalışma, döneminin ortam yaratımı olarak Türk Sinematek Derneği'nin tarihsel konumuna odaklanır. Onat Kutlar'a uzanacak sinemada değişim çizgisi, çağının sinema yazarlarınca temellenir. Metin dizimi, 1960-65 yılları aralığında, sinema dergileri üzerinden parçalı bir kurulum ile kendi dokusunda irdelenir. Türkiye tarihselliğine taşınan `Sinematek` kavramı ile alanın özerk yapısı kurulur. 1968'in siyasal atmosferinde `ölü noktanın ötesinde` bir sinema düşüncesidir. Adlanan bu akış, Onat Kutlar'ın Sinematek kavramınca sorumlu adımını ve Türk Sineması'na dair `çıkış` oluşturacak teorisini yakın planda görmek kadar, arka planın varlığında entelektüel toplumcu birikimi çevrelemek gereğindedir. Çağının betiminde kurulacak anlatım, günümüz sorunsalına birincil haberdarlığını kurmak işlevince tercih edilmiştir. Anahtar Kelimeler: 1.Onat Kutlar; 2.Sinematek; 3.Yeni Sinema Dergisi; 4.Sinema Eleştirisi; 5.Devrimci Sinema.

With the change created by political events, in each period Turkish Cinema is named differently based on the respective cultural background. The atmosphere attributed to the repetition of the 1960 military intervention glorifies the discussions on cinema, which documents and gives testimony to trends in social transformation, as well as providing the opportunity to get a conccept of artist identity. The critical development of film industry and film art is being researched within the examined structure of society. The presented thesis focuses on the historical position of the Turkish Cinematheque Association as an environment created by the circumstances of its time. The line of change in cinema that will extend to Onat Kutlar is based on the cinema authors of the era. The text composition is examined based on a partial compilation of cinema magazines of the 1960-65 period and their respective texture. With the `Cinematheque` concept, which moved Turkey to historicity, the area's own autonomous structure was set up. In the political atmosphere of 1968, `beyond the point of death` is an idea of cinema. In this termed movement, while it is necessary to see Onat Kutlar as responsible for conceptualizing `Cinematheque` and a theory with regards to `exit` Turkish Cinema at the same time the movement needs to see the existence of a background which encompasses the intellectual social experience. An explanation which will be established in the depiction of the era has been preferred over problematizing from todays perspective to create primary awareness.Keywords: 1.Onat Kutlar; 2.Cinematheque; 3.Yeni Sinema (New Cinema) Magazine; 4.Film Critique; 5.Revolutionary Cinema.