Rehberlik psikolojik danışmanlık öğrencilerinin çocuk haklarına dair farkındalıklarının incelenmesi

Abstract

Rehber öğretmenlerin eğitim sürecindeki işlevleri nedeniyle, çocuk haklarına ilişkin bilgi ve farkındalıkları, eğitim sürecinin bir bütün olarak çocuk haklarının korunması ve gerçekleşmesini sağlayacak içerikte sürdürülebilmesi ve çocukların haklarını bilen ve kullanabilen özneler olarak yetişebilmeleri bakımından son derece önemlidir. Bu araştırmada, rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğrencilerinin çocuk haklarına dair farkındalık, ilgi ve bilgi düzeylerini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada nitel ve nicel veri toplama yöntemleri bir arada kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından oluşturulan soru formu 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılında, Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesinde, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık (İngilizce ve Türkçe) bölümü 3. ve 4. sınıfta öğrenim görmekte olan 201 öğrenciye uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel analizlerinin yapılabilmesi için Windows ortamında çalışan istatiksel analiz programı kullanılmıştır. Frekans ve yüzde hesaplamaları yapıldıktan sonra tablolar oluşturulmuştur. İnsan hakları ve çocuk haklarını bilme durumlarının cinsiyet, sınıf ve anne-baba eğitim düzeyi ile ilişkili olup olmadığını incelemek amacıyla ki-kare ve çapraz tablolar oluşturulmuştur. Araştırmanın nitel verileri Türkçe ve İngilizce bölüm öğrencilerinden oluşan 2 farklı odak grup görüşmesinden toplanmıştır.Öğrencilerin İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (İHEB) ve Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi'ni (BMÇHS) duymalarına ve bilmeleri gerektiğini düşünmelerine rağmen aynı oranda okumadıkları ortaya çıkmıştır. Öğrenciler insan hakları ve çocuk hakları üzerine ders almadıklarını, yeterli bilgiye sahip olmadıklarını, öte yandan da bu konuda bilgi sahibi olmaları gerektiğini düşündüklerini belirtmişlerdir. `İnsan haklarını bilmeniz gerektiğini düşünüyor musunuz?` ve `İnsan haklarını konusunda daha fazla bilgi alma ihtiyacı hissediyor musunuz?` maddelerine verilen cevapların cinsiyete göre farklılaştığı görülmektedir. `İnsan Hakları Evrensel Bildirgesini duydunuz mu?` ve `İnsan hakları konusunda okul öğretmenlerinin ve/veya yöneticilerinin, okul rehber öğretmenlerinin konuya ilişkin belirlemeler yaptığına tanık oldunuz mu?` maddelerine verilen cevapların bulundukları sınıflara göre farklılaştığı görülmektedir. `Birleşmiş Milletlerin Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesini duydunuz mu?` ve `Çocuk haklarıyla ilgili herhangi bir seminere/konferansa katıldınız mı?` maddelerine verilen cevapların bulundukları sınıfa göre farklılaştığı görülmektedir.Anahtar Sözcükler: 1. rehberlik ve psikolojik danışmanlık; 2. insan hakları; 3. çocuk hakları; 4. insan hakları ve çocuk hakları eğitimi

Due to the functions of the guidance teachers in education process, their knowledge and awareness about children's rights is very important in terms of sustaining the education process as a whole in terms of protecting and realizing the rights of the children and raising them as subjects who know and use their rights. In this study, it is aimed to examine the awareness, interest and knowledge levels of guidance and psychological counselling students about children's rights using both qualitative and quantitative data collection methods. The questionnaire, prepared by the researcher, was delivered to 201 students in the 3rd and 4th grade of Guidance and Psychological Counselling departments (both English and Turkish ones) at Maltepe University Faculty of Education in 2018-2019 academic year. Statistical analysis program was used for the statistical analysis of the data. Following the frequency and percentage calculations, tables are created. Chi-square and cross tables have been created to examine whether human rights and child rights knowledge are related to gender, class and parental education level. The qualitative data of the research was collected from two different focus group interviews with students of both departments whose medium of instruction is Turkish and English.The study showed that although the students had heard of the Universal Declaration of Human Rights (UDHR) and Convention on the Rights of the Child, they did not read them much. The students stated that they had not taken any courses about human rights and child rights, did not have enough information, however, felt the need to know more about them. It is seen that the answers given to the items which `Do you think you need to know human rights?` and `Do you feel the need to learn more about human rights?` differ according to gender. Likewise, the answers given to the items which `Have you heard of the Universal Declaration of Human Rights?` and `Have you witnessed school teachers and / or administrators, school counselor teachers making relevant decisions on human rights?` differ according to the student's classes. It is seen that the answers given to the items `Have you heard of the United Nations Convention on the Rights of the Child?` and `Have you attended any seminar / conference on children's rights?` differ according to the student's class.Keywords: 1. Guidance and psychological counselling; 2. human rights; 3. child rights; 4. human rights and child rights education