Agorafobili ve agorafobisiz panik bozukluğu hastalarında bağlanma tarzları, yakın ilişkilerde stresle başa çıkma tarzları ve mizaç-karakter özelliklerinin karşılaştırılması

Abstract

Çalışmamızın amacı agorafobili Panik Bozukluğu olan hastalar ile agorafobisizPanik Bozukluğu hastalarının hem kendi aralarında hem de sağlıklı kontrol grubu ilebağlanma tarzları, karakter-mizaç özellikleri ve yakın ilişkilerde stresle başa çıkmatarzlarının karşılaştırılmasıdır.Çalışmaya, Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Psikiyatri AnabilimDalı Kliniği'nde Şubat 2010-Nisan 2010 tarihleri arasında ayaktan tedavi görmekte olanhastalar içinde rastgele seçilmiştir. DSM IV tanı ölçütlerine göre Panik Bozukluğutanısı konmuş ve halen remisyonda olan 30 agorafobinin eşlik ettiği Panik Bozukluğuhastası, 33 agorafobinin eşlik etmediği Panik Bozukluğu hastası ile kontrol grubunuoluşturan 31 sağlıklı kişi olmak üzere, toplam 94 kişi dâhil edilmiştir. Çalışmaya alınankişilerin tümüne Mizaç ve Karakter Envanteri, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri,Yakın İlişkilerde Çok Boyutlu Başa Çıkma Ölçeği uygulandı.Panik Bozukluğu grubunun ailelerinde anksiyete bozukluğu ve özgeçmişlerindeilkokulda ayrılma kaygısı görülme oranları kontrol grubuna göre anlamlı derecedeyüksekti. Agorafobili Panik Bozukluğu grubunun bağlanma kaygı puanları diğergruplara göre anlamlı derecede yüksekti.Agorafobili Panik Bozukluğu grubunun Zarardan Kaçınma (ZK) puanları hemagorafobisiz Panik Bozukluğu hem de sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı derecedeyüksekti. Agorafobisiz Panik Bozukluğu grubunun Zarardan Kaçınma puanları sağlıklıkontrollere göre anlamlı derecede yüksek, agorafobili Panik Bozukluğu grubuna göreise daha düşüktü. Agorafobili Panik Bozukluğu grubunun Belirsizlik Korkusu(ZK2),Yabancılardan Çekinme ZK3, Çabuk Yorulma-Dermansızlık ZK4, puanları diğergruplara göre anlamlı derecede daha yüksekken, Kendini kabul etme (KY4),Aydınlanmış İkinci Mizaç (KY5), Keşfetmekten Heyecan Duyma (YA1) puanları isediğer gruplara göre anlamlı derecede daha düşüktü. Agorafobili Panik Bozukluğugrubunun Kendi Kendini Yönetme (KY) puanları hem agorafobisiz Panik Bozukluğuhem de sağlıklı kontrol gruplarına göre anlamlı derecede daha düşüktü. AgorafobisizPanik Bozukluğu grubunun Kendi Kendini Yönetme puanları sağlıklı kontrollere göreanlamlı derecede düşük, agorafobili Panik Bozukluğu grubuna göre ise anlamlıderecede daha yüksekti. Hem agorafobili Panik Bozukluğu grubunun hem de57agorafobisiz Panik Bozukluğu grubunun Sorumluluk alma (KY1), Amaçlılık (KY2),Beceriklilik (KY3) puanları sağlıklı kontrol grubuna göre daha düşüktü. PanikBozukluğu olan grupların kendileri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkolmadığı görüldü. Hem agorafobili Panik Bozukluğu grubunun hem de agorafobisizPanik Bozukluğu grubunun Duygusallık (Ö1) puanları, sağlıklı kontrol grubuna göreanlamlı derecede daha yüksekti.Agorafobili grubun yakın ilişkilerde stres yaşadıkları zaman, stresle başaçıkabilmek için hem agorafobisiz gruptan hem de sağlıklı kontrol grubundan daha fazlaolumsuz ve edigin başa çıkma yöntemleri kullandıkları görüldü. Aynı zamandaagorafobili olmayan Panik Bozukluğu grubunda, sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlıderecede daha fazla olumsuz ve edilgin başa çıkma yöntemleri kullandıkları görüldü.Agorafobili Panik Bozukluğu grubu sağlıklı kontrol grubuna göre stresle başa çıkmayöntemi olarak daha fazla alkol-madde kullandıkları görüldü. Agorafobili PanikBozukluğu grubunun yakın ilişkilerde stresle karşılaştıklarında, kendi kendinidestekleme puanları diğer gruplara göre anlamlı derecede daha düşüktü.Sonuç olarak çalışmamızda, Agorafobili Panik Bozukluğu grubunda kaygılıbağlanma tarzı daha sık görülmektedir. Agorafobili Panik Bozukluğu grubunun,Agorafobisiz Panik Bozukluğu grubundan ve sağlıklı kontrol grubundan anlamlıderecede, daha fazla zarardan kaçmaları, kendi kendilerini yönetememe vekeşfetmekten heyecan duymalarının daha az olması, daha fazla belirsizlik korkusuyaşamaları, yabancılardan daha fazla çekinmeleri, çabuk yorulma ve dermansızlıkpuanlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Buna paralel olarak, Agorafobili PanikBozukluğu grubunun yakın ilişkilerde yaşadıkları stresler sonrasında daha fazlaolumsuz ve edilgin başa çıkma yöntemleri kullanmaları, alkol-madde kullanmayayönelmeleri ve stres karşısında kendi kendini yönetme puanlarının daha düşük olduğugörülmüştür. Bulunan bütün bu veriler, Bowlby'in kişinin erken çocuklukta bakımveren ile kurduğu güvenli ilişkinin yetişkinlikteki ilişkilerinde etkili olduğu ve kişininbakım veren ile kurduğu ilk ilişkinin niteliğinin kişinin dış dünyayı algılama biçiminietkilediğine dair teorisini destekler görünmektedir.

The aim of this study was to investigate and compare attachment styles,character and temperament characteristics, and coping styles of stressfull events inclose relations in groups of panic disorder patients with agoraphobia, panic disorderpatients without agoraphobia among themselves and a healthy control group.This study was conducted at the Outpatient Clinic in the Department ofPsychiatry of Maltepe University Hospital between February 2010-April 2010. Thirtypanic disorder with agoraphobia, 33 panic disorder without agoraphobia and 31healthy controls, totally 94 people were included in this study. All the patients andhealthy controls were selected randomly.We applied SCID-I/CV to the patient group and SCID-I/NP to the control groupto confirm that they have no psychiatric diagnoses, respectively. Patients and controlscompleted several psychometric questionnaires, including the Temperament andCharacter Inventory (TCI) to evaluate the the properties of temperament-character, TheMultidimensional Intimate Coping Questionare, Experiences in Close Relationships-Revised.In family history of panic disorder group, the incidence of anxiety disorders wasfound to be significantly higher. In the personal history of the panic disorder group, theincidence of separation anxiety was significantly higher than the healthy control group.Attachment anxiety scores of Panic Disorder with Agoraphobia group weresignificantly higher than other groups.Harm Avoidance (HA) scores of Panic Disorder with Agoraphobia group weresignificantly higher than other groups. Harm Avoidance (HA) scores of Panic Disorderwithout Agoraphobia were significantly higher than the control group and also werelower than panic disorder with agoraphobia.Fear of uncertainty (HA2), Beware of strangers(HA3), Fatigability-weakness(HA4) scores of Panic disorder with Agoraphobia group were significantly higher andExploratory excitability (NS1) , self-acceptance (SD4), the Enlightened secondTemperament (SD5) scores were significantly lower than other groups.Self-directedness (SD) score of panic disorder without agoraphobia were significantlyhigher than panic disorder with agoraphobia at the same time it was lower than healthy59control group. Taking responsibility (SD1), purposefulness (SD2), versatility (SD3)scores of panic disorder groups were significantly lower than control group.Sentimentality (RD1) score of Panic Disorder group were significantly higherthan healthy control group.When the panic disorder with agoraphobia group experience stress in closerelationship, they use negative coping methods more than the other groups. PanicDisorder with Agoraphobia group were using alcohol-drug as a way of coping withstress more frequently than in healthy controls. Panic Disorder with Agoraphobiagroup?s self-support scores were significantly lower than the other groups.In conclusion, anxious attachment styles are more commonin the panic disorderwith agoraphobia group. There is a statistical difference in the group of panic disorderwith agorafobia in accordance with the group of panic disorder without agorafobia andthe healty control group and harm avoidance, lower features of self direction and lowerexcitability about discovering, more fear of uncertainty, more abstaining fromforeigners, high scores in getting tired quickly and anergy, using negative problemfocusedcoping after a stressful affiliation, more tendency to use alcohol and drug andlow scores of ability of self direction come out. All these findings support and arerelated to Bowlby's theory which says a reliable relationship between a person and aprimary care provider in the early childhood affects the relationships of person inhis/her adulthood and affects also his/her perception of external world through his/herrelationship with primary care provider.