El bileği spagetti yaralanmaları; etiyoloji, fonksiyonel sonuçlar ve işe dönüş

Abstract

El bilek yaralanmaları Ortopedi ve Travmatoloji'nin Mikrocerrahi bölümü ile Plastik cerrahinin sık karşılaşılan ortak yaralanmalarındandır. El bileği yaralanmalarının sonucunda, kesik yapıların çokluğu vesinir hasarına bağlı olarak hareket kısıtlılığından sakatlığa kadar uzanan bir yelpazede rahatsızlıklar görülebilmektedir.Amaç: Kliniğimizde opere ettiğimiz, nonpsikolojik (psikolojik olmayan) nedenlerden dolayı çogunluğu iş kazası nedeniyle gerçekleşen spagetti elbileği yaralanmalı hastaların fonksiyonel sonuçları ile hastanın bu travma sonrasında günlük yaşam aktivitelerinde yeterliliği, fiziksel, sosyal ve psikolojik açıdan bu travmadan ne kadar etkilendiği, işe geri dönüş durumu, memnuniyet düzeyi ile bu fonksiyonel yetersizliklerin iş kazaları ile ilişkisinin gösterilmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Kliniğimizde 2010 – 2014 tarihleri arasında nonpsikolojik elbileği spagetti yaralanmaları tanısı konulan ve opere edilen 31 hasta retrospektif olarak değerlendirildi. Hastalarımızın ek kısa 6 ay en uzun 4 yıl takibi mevcuttur.9-63 (ortalama=34) yaş aralığında, okuryazar, mental yetersizliği bulunmayan ve daha önce psikiyatrik hastalık tanısı almamış hastalar irdelendi. Hastalara ayrıntılı el muayenesi yapıldı. Kavrama gücünü değerlendirmek için hidrolik el dinamometresi, sinir kesisi olanlarda SWM monoflaman testi ve iki nokta diskriminasyon testi, arteriyel dolaşım takibi için Allen testi ve El Doppleri uygulandı. Hastalar sosyodemografik bilgi formu, omuz, kol, el sorunları anketi(DASH), kısa-form 36 (SF-36), Beck anksiyete ölçeği (BAÖ) ile değerlendirildi.Bulgular: Olgularımızın biri hariç hepsi işyeri kazasıydı. % 64,5 inde dominant olarak kullandıkları elleri yaralanmıştır.%74,2'ü rehabilitasyongörmüş olup, süreleri ortalama 44,61 gündü. Olgularımzın %64,5 ü Kleinert cihazını kullanmış olup süresi ortalama 31,65 gündü. 7 hastamız reopere oldu. Olgularımzın işe geri dönüş süreleri ortalama 4,76 aydı. Yaralanan ele göre sağlam el dinamometre ölçümlerindeki 25,70 birimlik fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p=0,001; p<0,01). Radiyal arter kesisi görülen olguların DASH-T puanlarının, radiyal kesik görülmeyenlere göre yüksek olması dikkat çekmektedir (p=0,099; p>0,05). Olguların Beck Anksiyete Ölçeği puanları arasında radial kesik görülme durumuna göre istatistiksel olarak farklılık saptanmamıştır. Radiyal arter kesisi görülme durumuna göre olguların hem SF-36 fiziksel hemde mental sağlık puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır. Ulnar arter kesisi durumuna göre DASH-T, BECK Anksiyete, SF-36 Ölçeği fiziksel sağlık ve mental sağlık puanları istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemektedir(p>0,05). Radiyal sinir kesilme durumuna göre DASH-T, BECK Anksiyete, puanları istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemektedir(p>0,05).Radiyal sinir kesisi görülen olguların hem fiziksel hemde mental sağlık puanları, sinirde kesik görülmeyenlere göre anlamlı düzeyde düşüktür. Ulnar sinir kesisi görülme durumuna göre olguların DASH-T, BECK Anksiyete, SF-36 ölçeği fiziksel sağlık ve mental sağlık puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır(p>0,05). Median sinir kesisi görülme durumuna göre olguların DASH-T, BECK Anksiyete, SF-36 ölçeği fiziksel sağlık ve mental sağlık puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır(p>0,05).Sonuç: Non-psikoljik nedenlerden kaynaklananelbileği spagetti yaralanmalı hastalarda, post operatif dönemde asıl problemin psikososoyal desteğin sağlanmasından ziyade fonksiyonel yetersizliğin yaşanmaması için multidisipliner bir ekip çalışmasının gerekliliği, sağlıklı ve fonksiyonel bir ele kavuşmak için postoperatif başarılı bir rehabilitasyon programının önemi ve zorunluluğu, işçilerin karşılastıkları mesleki risklere karşı gerekli önemlerin artırılması, mesleki aktivitelere dönüşü kolaylaştırıcı sağlık ve çalışma politikalarının oluşturulması gerekliliği ve son olarak bu tür yaralanmalarda, uyumsuz hasta, deneyimsiz cerrah ve yetersiz rehabilitasyonun ameliyatın başarısını etkileyen en önemli aktörler olduğu görüşündeyiz.