Temettu`at defterlerine göre Taşköprü kazasının sosyo-ekonomik yapısı (h.1260-1261 m.1844-1845)

Abstract

Osmanlı Devleti'nde XIX. yüzyıl, ıslâhatların yapıldığı bir dönem olmuştur. Tanzimat'ın ilânından sonra malî alanda çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bunların en önemlilerinden biri, vergi alanında olmuştur. Değişik adlarla alınan vergiler basitleştirilerek Temettu` Vergisi adı altında tahsil edilmeye başlanmıştır. Halkın emlâk, arâzi ve kazançlarının tespiti için temettu`at sayımları yapılmış ve bu sayımlar defterlere kaydedilmiştir. Temettu`at Defterleri adı verilen bu belgeler, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde bulunmaktadır. Temettu`at Defterleri ait olduğu bölgenin sosyo-ekonomik v.b birçok özellikleri hakkında önemli bilgiler ihtiva etmektedir.Bu çalışmada Taşköprü Kazası Mahallelerine ait 7 adet Temettu`at Defteri ana kaynak olarak kullanılmıştır. Çalışmamızda bu kaynaklardan hareketle ilk olarak, Temettu`at Defterinin tutulduğu 1844-1845 tarihlerinde ki Taşköprü'nün idari yapısı ve nüfusu ele alınmıştır. Daha sonra Temettu`at Defterlerinin vermiş olduğu, kazanın sosyal yapısıyla ilgili önemli bilgilerden olan kişi, aile isimleri; lâkap ve ünvânlar değerlendirilmiştir. Toplum hayatında önemli yere sahip olan sosyal yapılar ve müesseseler tespit edilmiş, bunlarla ilgili Temettu`at Defterlerinde geçen bilgiler verilmiştir.Temettu`at Defterleri ekonomik yapı ile ilgili de önemli bilgiler vermektedir. Bizde Taşköprü Temettu`at Defterlerinin bu alanda verdiği bilgilerden hareketle değerlendirmelerde bulunduk. Son olarak da Taşköprü Mahalleleri Temettu`at Defterlerinin tablolaştırılmış transkripti verilmiştir.Tüm bu değerlendirmelerden sonra Kazanın XIX. yüzyıl ortalarındaki sosyal ve ekonomik durumu ortaya çıkmıştır.

Ottoman Empire in the 19th the century was a period of reforms. Various arrangements have been made after the declaration of the Tanzimat reforms in the financial field. One of the most important of these has been the field of taxation. Change without spaces began to be charged under the name of dividend tax by simplifying taxes. People's earnings for the detection of real estate arazive temettuat counts and the counts were recorded in books. Temettuat these documents are called notebooks, is the Ottoman Archives of Prime Ministry. Temettuat books belonging to the region's socio-economic and so on. Contain important information about the manyfeatures.In this study, seven of the districts of Taşköprü districts temettuat book was used as the main source. In our study, the first movement from these sources, as of 1844-1845 temettuat Taşköprü kept the books and administrative structure of the population are discussed. Then temettuat books, which is given important information about win the social structure of the person, family names, nicknames and titles were evaluated.Social structures and institutions which have an important place in public life have been identified, the information is given about them temettuat books Temettuat books provide important information related to the economic structure. We have made assessments Taşköprü temettuat movement from the information in the books in this field. Finally, the districts Taşköprü temettuat books are tabulated transcript.Win the 19th after all these assessments has emerged in the mid-century social and economic status.