Osmanlı-İngiliz Savaşı (1807-1809) ve Kal`a-i Sultaniye Antlaşması

Abstract

Osmanlı diplomasi tarihi açısından büyük önem arz eden İngiltere Devleti diğer Avrupalı Devletleregöre Osmanlı Devleti ile ilişkileridaha geç kurmuştur. 1535 yılında diplomatik ilişkilere giren iki devlet tarihsel süreç içinde ilişkilerini geliştirmiştir. Tarihsel süreç içinde Osmanlı Devleti üzerinde etkin olan İngiltere ekonomik çıkarlarını düşünmüştür. 19. yüzyılda ise Fransa'nın Mısır'ı işgal etmesi hem Osmanlı tarihi açısından hem de Osmanlı İngiliz ilişkileri açısından kırılma noktası olmuştur. İngiltere'nin Mısır'ı Fransızlardan kurtarmasıyla Osmanlı topraklarında emellerini devam ettirmesi, Osmanlı Devleti'nin Fransa ile olan ilişkilerini gözden geçirmesine ve bu ilişkilerin yeniden tesisine imkan sağlamıştır. Bu durum ise İngiltere ile Osmanlı Devleti'nin arasının açılmasına sebep olmuştur. Osmanlı Devleti'nin 1806'da Ruslara savaş ilan etmesi ve Fransa ile ittifak kurma aşamasına gelmesi İngilizlerin Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etmesine yol açmıştır. Lakin İstanbul önlerine kadar gelen İngilizler geri püskürtülmüştür. Bu durumun ardından Mısır'a yönelen İngilizler müttefikleri Rusların Fransa ile ittifak kurması karşısında Osmanlı Devleti'ne barış teklif etmiştir. 5 Ocak 1809'da Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında Kal'a-i Sultaniye Antlaşması imzalanmıştır.Bu çalışmada Osmanlı-İngiliz Savaşı (1807-1809) ve Kal'a-i Sultaniye Antlaşması Osmanlı arşiv belgeleri ve ana kaynaklar ışığında ortaya konulmaya çalışılmıştır.Anahtar kelimeler: Osmanlı, Đngiltere, Kal'a-i Sultaniye, Mehmet Emin Vahit Paşa, Sebastiyani.

The State of England, which had been an important country for Ottoman diplomacy, established latest relationship with Ottoman Empire compared to other Eurepean states. The two states, contacted diplomatically at 1535, had developed their relations in time. England, was effective on Ottoman Empire, looked out its benefits through historical process.France's occupy of Egypt had been the break point for the relations between Ottoman-England in 19. century. England protected Egypt lands from France and kept its benefits rigid; thus resulted Ottomans to go back over and renew relationships with France. As a result the relations between Ottomans and England destroyed. England declared war against Ottomans just after Ottomans declared war against Russians and confederated with France. However, English soldiers were repulsed although they came very close to Istanbul. Following this case Enland aimed at Egypt but because of confederation agreement of France and Russia, was obliged to offer peace against Ottomans. On 5th January, 1809 Kal'a-i Sultaniye Agreement was signed between Ottomans and England. In this study, it was aimed that Ottoman-England War and Kal'a-i Sultaniye Agreement will be well explained in the light of sources and archive records.Key Words: Ottoman, England, Soultan of Castle, Mehmet Emin Vahit Efendi,Sebastiyan.