Makroekonomik faktörlerin firma değeri tespitine etkisi: BİST`te bir uygulama

Abstract

Bu çalışmanın amacı makroekonomik faktörlerin, firma değeri tespitine olan etkisinin incelenmesidir. Bu kapsamda değerleme kavramı, firma değeri tespit süreci ve değerlemede kullanılan genel kabul görmüş değerleme yöntemleri açıklandıktan sonra makroekonomik faktörlerin firma hisse senetleri ile olan ilişkisi incelenerek firma değer tespiti için örnek bir uygulama yapılmıştır. Borsa İstanbul 'da işlem gören bir firma seçilerek 2006: 01- 2016: 06 dönemini içeren verileri ile makroekonomik faktörler olan milli gelir, enflasyon, faiz oranı, para arzı, döviz kuru, istihdam düzeyi ve petrol fiyatlarının öncelikle firmanın hisse senetleri fiyatlarına olan etkisi Basit Korelasyon ve Çoklu Regresyon Analizi ile incelenmiştir. İkinci olarak firma değerleme yöntemlerinden Piyasa Değeri Yaklaşımı kapsamında yer alan Fiyat/Kazanç Oranı yöntemi kullanılarak yıllara göre firma değerleri tespit edilmiştir. Piyasa Değeri Yaklaşımı Borsa'da yer alan firmalar için fiyat karşılaştırma imkânı yaratmasından dolayı bu yaklaşımdaki yöntemler sektör ya da aynı sektör kolundaki firmaların karşılaştırılmasını sağlamaktadır. Yatırımcılar açısından verilerin kolay analiz edilebilir olması ve sonuçların daha kısa sürede elde edilebilir olması nedeniyle Fiyat/Kazanç Oranı Yöntemi tercih edilmiştir. Çalışma sonucunda firmanın hisse senedi fiyatları ile milli gelir, döviz kuru, para arzı ve istihdam arasında pozitif bir korelasyonun olduğu; enflasyon, faiz oranı ve petrol fiyatları arasında ise negatif korelasyon olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Faktörlerin göreli önem sırası; döviz kuru, para arzı, istihdam, milli gelir, petrol fiyatları, faiz oranı ve son olarak da enflasyondur. Milli gelir ve para arzının; döviz kuru, faiz oranı, petrol fiyatları, istihdam ve enflasyonun hisse senetleri fiyatları üzerindeki etkisinden daha fazla ve anlamlı olduğu anlaşılmıştır. Fiyat/Kazanç oranı yöntemine göre makroekonomik faktörlerin yanında firmanın finansal tabloları incelerek yıllar itibariyle 2008 yılının diğer yıllara göre olumsuz bir gelişim gösterdiği görülmüştür. Dolayısıyla yatırım yapmak isteyen yatırımcıya yönelik yapılan çalışmada ülkenin genel durumu ve makroekonomisine bakarak gelecekteki yatırımlarının daha kazançlı olması için yapacağı firma değer tespitinde bu makro faktörleri göz önünde bulundurmalıdır. Firmanın bilanço ve gelir tablosu verileri ile geçmiş dönem finansal verileri değerlemede yardımcı olurken, gelecek yılın tahmini firma değerlemesi de yapılabilir, dolayısıyla firma değer yönteminin iyi seçilmesi gerekmektedir

The aim of this study is to examine the effect of macroeconomic factors on firm value determination. In this context, after explaining valuation concept, firm value determination process, and generally accepted valuation methods used in valuation, the relationship between macroeconomic factors and firm's stock is examined and a sample application is made for firm value determination. Firstly, macroeconomic factors such as national income, inflation, interest rate, money supply, exchange rate, employment level and oil price effects on firm's stock prices have been researched a firm traded on the Istanbul Stock Exchange is selected and wtih the data including the period 2006: 01 - 2016: 06 by simple correlation and multiple regression analysis. Secondly, firm values is determined according to years by using the Price / Earning Ratio method which is one of Market Value Approach in the company valuation methods. Market Value Approach due to the price comparison creating opportunities for firms in exchange methods, this approach provides a comparison of companies in industry or the same sector arm. For the investors, the price / profit ratio method is preferred because the data can be easily analyzed and the results can be obtained in a shorter time. As a result of the study, it is concluded that the firm's stock prices are positively correlated with national income, exchange rate, money supply and employment, while there is a negative correlation between inflation, interest rate and oil prices. Relative importance of factors; exchange rate, money supply, employment, national income, oil prices, interest rate and finally inflation. National income and money supply are more significant than exchange rate, interest rate, oil prices, employment and inflation on the impact of firm's stock prices. In addition to the macroeconomic factors according to the Price / Earnings Ratio method, the financial statements of the firm have been observed to show a negative development in 2008 compared to the other years. Therefore, it should consider these macro factors in determining the value of the firm to make future investments more profitable based on the general situation of the country and macroeconomics in this study for the investor who wants to invest. While the firm's balance and income statement data and past financial statements are helpful in valuation, it is also possible to estimate the firm's value of the next year, so the firm's value method needs to be selected well.