Hanönü-Günlüburun Anadolu karaçamı (Pinus nigra Arnold ssp. pallasiana Lamb. Holmboe) tohum bahçesinde su stresi etkileri yönünden klonal varyasyon

Abstract

Anadolu karaçamı (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) Türkiye'deki en yaygın ve önemli ağaç türlerinden birisidir. Bu tür yaklaşık 4,2 milyon ha yayılış alanına sahiptir ve bunun yaklaşık 1,8 milyon ha'ı verimsiz ormanlardır. Bu ağaç türü aynı zamanda stepe en çok sokulan ağaç türlerinden olması sebebiyle de ayrı bir öneme sahiptir. Yarı step alanlar potansiyel ağaçlandırma sahalarıdır. Bundan dolayı bu türde yoğun tohum talebi oluşmakta ve bu talep 55 tohum bahçesi ile 79 tohum meşceresinden karşılanmaktadır. Ancak tohum bahçelerinin çoğunluğu 1990'lı yıllarda kurulmuş henüz genç tohum bahçeleridir. Anadolu karaçamı tohum bahçelerinin ana amacı ağaçlandırma sahaları için üstün genetik niteliklere sahip tohum üretmektir. Bu çalışmada Anadolu karaçamı (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe)'na ait Hanönü Günlüburun klonal tohum bahçesinde klonların kuraklığa dayanıklılığı karsılaştırılmıştır. Klonları çimlenme aşamasında kurağa dayanıklılık bakımından karsılaştırmak için, tohumlar PEG 6000 çözeltisi kullanılarak -2, 4, 6 ve 8 bar seviyesinde su stresine tabi tutulmuştur. Sonuç olarak, Annova analizi ve Duncan testi sonuçlarına göre, klonların su stresine dayanıklılıklarının farklı olduğu tespit edilmiştir. Kontrol grubunda ortalama %48 olan çimlenme yüzdesi -2 Bar seviyesinde % 16, -4 Bar seviyesinde %15, -6 Bar seviyesinde %2 ve -8 Bar seviyesinde %0,4 e düşmektedir. Çalışmada kuraklık stresine en dayanıklı klonun 14 nolu klon olduğu belirlenmiştir.

Anatolian Black Pine (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) is one of the most common and important forest tree species in Turkey. Meanwhile, the stands of this species occupy roughly 4,2 million ha, of which about 1,8 million ha are considered to be non productive forest. Also, this pine species is most important species which can be spread to the steppe regions in Anatolia. The semi-arid steppe regions evaluate as potential afforestation areas. Actually, the seed demand for this species is mainly supplied from current 55 of seed orchards and 79 of seed stands. Most of these seed orchards are still rather young and mainly established after 1990?s. The main objective of Anatolian black pine seed orchards is the production of genetically improved seed for reforestation purpose. The objective of this study was to investigate the variation in clones according to drought stress in Hanönü-Günlüburun Anatolian Black Pine (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) clonal seed orchard. To determine clone differentiation in drought hardiness at the germination stage, seeds were subjected 2, 4, 6 and 8 bar water stress by using polyethylene glycol 6000 solutions. As a result, it was determined that resistance of clones to water stress is different according to analysis of Annova and Duncan test. Germination percentage is 48% for control, 16% for -2 bar, 15% for -4 bar, 2% for -6 bar and 0,04% for -8 bar water stress. As a result, it is determined that the most resistant clone for water stress is number of 14.