Bazı kızılçam (Pinus brutia Ten.) tohum meşcerelerinde kuraklık toleransının belirlenmesi

Abstract

Pinus brutia kuraklığa olan toleransı sebebiyle degrade alanlardaki ağaçlandırma çalışmalarında sıkça kullanılan türlerden birisidir. Özellikle kurak alanlarda en önemli konu kuraklık stresine toleranstır. Kurak alanlarda uygun orijinden tohumların kullanımı başarı oranını önemli düzeyde artırmaktadır. Kızılçam doğal yayılış alanı dışında peyzaj çalışmalarında ve odun hammaddesi üretimine yönelik ağaçlandırma çalışmalarında da yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Pinus brutia' nın kullanıldığı alanlar genellikle kurak veya yarı kurak alanlar olup, kuraklığa dayanıklı orijinlerin seçimi başarıyı büyük oranda artırmaktadır.Bu çalışmada, Türkiye'den 14 farklı orijinden toplanan tohumların kuraklık stresine toleranslarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Polyethylene glycol 6000 (PEG-6000) yardımıyla 0 ve -8 Bar seviyeleri arasında 4 farklı su stresi seviyesi oluşturulmuş ve tohumlar 20 ± 0.5 °C sıcaklıkta 35 gün süreyle çimlenme denemelerine tabi tutulmuşlardır. Çalışmada artan su stresi seviyesinin tohumlarda çimlenme hızı, çimlenme yüzdesi, oransal çimlenme yüzdesi ve çimlenme değeri üzerine etkileri belirlenmiştir. Çalışma sonuçları orijinler arasında önemli düzeyde farklılıkların bulunduğunu ortaya koymaktadır. Çalışma sonucuna göre su stresinden en az etkilenen orijinlerin -8 Bar su stresi altında çimlenme yüzdesi kontrol grubunun %58'ine düşen Isparta-Bucak ile % 57'sine düşen Mersin-Silifke orijinleri olduğu belirlenmiştir.

Pinus brutia can be used for afforestation of degraded areas because of its drought resistance. It is of great interest for the afforestation of arid zones. The use of appropriate seed sources for the specific areas affects reforestation success. Away from its native areas Pinus brutia is planted for ornament and timber. Selection of drough resistant provenances can very well increase the survival success.In this study, the effects of water potential on germination were studied in fourteen provenances of Pinus brutia from Turkey. Water potentials between 0 and -8 bars were obtained using polyethylene glycol 6000 (PEG-6000) solutions. Seeds were kept for 35 day at 20 ± 0.5 °C. A decrease in water potential produced a marked reduction in germination percentage and germination value. As a result, significant variations between the provenances were found. As a result, significant variations between the provenances were found. It was determined that, under a -8 bar water stress, Isparta-Bucak and Mersin-Silifke, respectively corresponding to 58% and 57% of the control group, were the least water stress affected provenances.