Anızda yangın davranışı

Abstract

Orman alanlarına bitişik olan tarım alanlarında meydana gelen anız yangınları orman yangınlarına sebep olmaktadır. Anız yangınlarının yayılma oranı ve yangın şiddetinin bilinmesi yapılacak müdahalenin başarısı için önemlidir. Bu çalışmada müdahale tarım alanlarında hasadı yapılan buğday ve arpa anızlarında farklı meteorolojik şartlar altında anız yangınları yapılmıştır. 44 adet anız yangını verilerine göre yayılma oranı ve yangın şiddetini tahmin eden regresyon modelleri geliştirilmiştir. Deneme yangınları sırasında sıcaklık 28 ile 37 oC arasında değişirken, nispi nem ise %11- %37 arasında değişmiştir. Yangınlar sırasında ölçülen en yüksek rüzgâr hızı 23 km/sa olurken en düşük rüzgâr hızı ise 1 km/sa olmuştur. Anız yanıcı madde miktarı (AYMM) 0,200 kg/m2 ile 0,640 kg/m2 arasında değişirken, hasat sonrası alanda kalan anızın sahayı örtme derecesi göreceli olarak %70-%95 arasında değişmiştir. Hasattan sonra kalan tahıl artıklarının ortalama yüksekliği 10-35 cm arasında değişmiştir. Yangınlar sırasındaki anız yanıcı madde nem içeriği (AYMNİ) ise, %3-%19 arasında değişiklik göstermiştir. Anız yangınlarında yayılama oranı (YO) 1 m/dak ile 30 m/dak arasında olmuştur. Yangın şiddeti (YŞ) değerleri ise 118 kW/m ile 4612 kW/m arasında gerçekleşmiştir. Analizler sonucunda rüzgâr hızı ve anızı yanıcı madde nem içeriği hem yayılma oranı (R²: %723) hem de yangın şiddetindeki (R²: %778) değişikliği açıklayan en etkili faktör olmuştur. Bu çalışmada geliştirilen regresyon modelleri benzer özellikteki anız yangınlarında yayılma oranı ve yangın şiddetinin tahmin edilmesinde kullanılabilecektir.

44 experimental stubble fires were conducted under the weather and fuel conditions to gather quantitative data on fire spread and fire intensity, and develop fire behavior models.During the experimental stubble fires, air temperature varied from 28 to 37 ºC, relative humidity from 11 to 37%, and 10-m open wind speed from 1.0 to 23 km h-1. Stubble fuel load ranged from 0,2 to 0.64 kg m-2. After the agricultural harvest, range of stubble cover varid from 70% to 95%. Stubble fuel depth was changed 10 cm to 35 cm.Stubble fuel moisture content varied from 3% to 19%.The rate of fire spread varied from 1.0 to 30 m min–1 in the stubble fires. Fire line intensity ranged from 118 to 4612 kW m-1. Wind speed and stubble fuel moisture content were the most important factors on both rate of spread and fire line intensity and explained 72% of the observed variation in the rate of spread and 79% of the observed variation in fire line intensity respectively. These regression models should be useful for the prediction of rate of spread and fire intensitiy in similar stubble characteristics.