Doğu kayını (Fagus orientalis Libsky) populasyonlarında bazı stomatal ve morfometrik karakterler yardımıyla genetik çeşitliliğin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada; Türkiye'de doğal olarak yetişen ve geniş ormanlar kuran Fagus orientalis (Doğu Kayını)'in doğal populasyonlarındaki genetik çeşitliliğin bazı stomatal ve morfometrik karakterlere bağlı olarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında doğal yayılış alanındaki 12 populasyondan (Hatay1, Hatay2, İnebolu, İstanbul, Sinop, Trabzon, Artvin, Düzce, Bolu, Çanakkale, Ordu ve Rize) yaprak örnekleri toplanmıştır. Yaprakların Taramalı Elektron Mikroskobu (Scanning Electron Microscope=SEM) yardımıyla elde edilen görüntüleri üzerinde stomatal karakterlerden, stoma uzunluğu (STB), stoma genişliği (STE), por uzunluğu (PB) ve por genişliği (PE) ölçümleri yapılmıştır. Ayrıca yaprakların ölçekli fotoğrafları üzerinde yapılan ölçümler ile de yaprak ayası boyu (YAPBOY), yaprak ayası genişliği (YAPCAP), yaprak sapı uzunluğu (YAPSAP), yaprak sapı ile yaprak tabanı açısı (YTABAC), yaprağın orta kısmındaki yan damar ile orta damar arası açısı (ORTAAC) karakterleri ölçülmüştür. Elde edilen veriler varyans analizi, Duncan testi, kümeleme analizi ve korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda çalışmaya konu karakterlerin populasyon bazında önemli ölçüde değiştiği belirlenmiştir. Kümeleme analizi sonucunda populasyonların genel olarak iki grupta toplandığı, coğrafik olarak birbirine en yakın populasyonlardan Rize ve Artvin populasyonlarının bir grupta, diğer populasyonların ise diğer grupta toplandığı tespit edilmiştir. Korelasyon analizi sonuçlarına göre ise stomatal karakterlerin birbirleri ile, morfometrik karakterlerin de birbirleri ile istatistiki olarak anlamlı düzeyde ilişkili oldukları belirlenmiştir.

This study aims to investigate the genetic diversity in the populations of Oriental Beech (Fagus orientalis) that grows naturally in the extensive forests of Turkey, by the means of its stomata and morphometric characteristics. Leaf samples were collected from 12 populations (Hatay1, Hatay2, Inebolu, Istanbul, Sinop, Trabzon, Artvin, Duzce, Bolu, Canakkale, Ordu and Rize) in the natural distribution area. Measuring Stomatal characteristics, stoma length (SL), stoma width (SW), pore length (PL) and pore width (PW) was made from stomatal characteristics on the images obtained by the scanning electron microscope (SEM). Additionally, leaf size (LS), leaf width (LW), leaf petiole length (LPL), leaf base angle (LBA), leaf vein angle (LVA), leaf vein angle in the middle part of leaf (LVAM) characteristics were measured. The data were analyzed by variance analysis, Duncan test, clustering analysis and correlation analysis.As a result of the study, it was determined that the characteristics changed significantly in terms of population. As a result of the clustering analysis, it was determined that the populations were generally collected in two groups, with Rize and Artvin populations being in one group due to their geographical proximity to each other, and the other populations were collected in the other group. According to the results of the correlation analysis, it was determined that the stomatal characteristics correlated with each other, as did the morphometric characteristics.