Yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarında psikolojik iyi oluş ve damgalanmanın etkisi

Abstract

Bu çalışma, yetişkinlerde psikolojik yardım arama tutumlarında psikolojik iyi oluş ve damgalanmanın etkisini belirlemek amacıyla yapılan kesitsel bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini Kars Susuz Toplum Sağlığı Merkezinde 18-65 yaş arası olan bireyler (N=5700), örneklemini ise Susuz Toplum Sağlığı Merkezi'ne başvuran 455 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada Genel Bilgi Formu, Psikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutum Ölçeği-Kısa Form (PYAİTÖ-KF), Psikolojik Yardım Alma Niyeti Envanteri (PYANE), Psikolojik Yardım Alma Nedeniyle Sosyal Damgalama Ölçeği (PYANSDÖ) ve Warwick-Edingburh Mental İyi Oluş Ölçeği (WEMİOÖ) kullanılmıştır. Araştırma verileri SPSS 20.0 programında analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirmesinde; tanımlayıcı analizler, Mann Whitney U, Kruskall Wallis ve Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Bu araştırmaya katılan bireylerin dörtte birinin (%25) profesyonel psikolojik yardım aldığı ve bu yardımın ilk üç sırada sırasıyla psikolog, psikiyatrist ve rehber öğretmenlerden alındığı, %67.5'inin ihtiyacı olsa profesyonel psikolojik yardım alma düşüncesinin olduğu ve %62.9'unun ailesinde profesyonel psikolojik yardım alma öyküsünün olmadığı görülmüştür. Bu araştırmada yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, büyüdüğü yer, aylık gelir, psikolojik yardım öyküsü, ihtiyacı olsa psikolojik yardım alma düşüncesi, ailesinde psikolojik yardım öyküsü ile psikolojik yardım arama tutum ve niyetleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkilerin olduğu görülmüştür. Psikolojik yardım aramaya ilişkin tutum puanları ile sosyal damgalanma (r= -.742; p< .01) arasında negatif bir ilişki belirlenirken; psikolojik iyi oluşla (r= .563; p< .01) pozitif ilişki belirlenmiştir.Anahtar Sözcükler: Psikolojik İyi Oluş, Psikolojik Yardım Arama, Sosyal Damgalanma

This is a cross-sectional study made to find out the effect of psychological wellbeing and stigma in help seeking by adults. Individuals with ages ranging from 18 to65 in Kars Susuz community health center represent research population (n=5700),while 455 individuals who came to community health center and agreed to joinresearch represent the sampling group. General information form, Attitude Scale forPsychological Help - Short Form (PYAİTÖ-KF), Inventory of Intention toPsychological Help (PYANE), The Scale for Social Stigma due to Psychological Help(PYANSDÖ) and Warwick-Edingburh Mental Well-being Scale (WEMİOÖ) wereused in the study. All data was analyzed by using SPSS 20.0 software. The descriptivestatistics, Mann Whitney U, Kruskall Wallis and Spearman Correlation tests werecarried out in evaluating the data. It was resulted that one four (25%) of the individualswho agreed to join the research got psychological help from psychologists,psychiatrists, and counselors in order of prioritize. In addition it was resulted that67.5% of individuals would agree to get psychological help when needed, and 62.9%of individuals have no one in their family who had psychological help history before.In the present study, a statistically significant relationship was found between bothattitude for and intention to psychological help seeking and age, gender, educationlevel, homeland, monthly earning, psychological help history, intention to get helpwhen needed, existence of one in the family who had psychological help history.Whereas a negative relationship (r= -.742; p< .01) was found between psychologicalhelp seeking and social stigma, a positive relationship (r= .563; p< .01) betweenpsychological help seeking and mental well-being.Keywords: Psychological well-being, Psychological help seeking, Social Stigma