15 temmuz darbe girişimi sonrası ruhsal sonuçlar ve ilişkili etkenlerin incelenmesi

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu tarihten itibaren birçok darbeye ve darbe girişimine tanık olmuştur. Darbeler hem toplumsal yapıda hem de toplumu meydana getiren bireyler üzerinde önemli ve kalıcı ruhsal etkilere neden olmaktadır. Literatürde askeri darbe girişimlerinin uzun süreli etkilerini ortaya koyan araştırma sınırlı sayıdadır. Bu çalışmada, 15 Temmuz 2016 tarihinde yaşanmış olan darbe girişimine tanıklık etmiş kişilerdeki genel ruh sağlığı durumunu ve ilişkili faktörleri saptamak amaçlanmıştır.Araştırmanın örneğini kolay erişilebilir örnekleme tekniği ile yaşları 18-66 arasında değişmekte olan 272 kişi oluşturmuştur (yanıtlama hızı %59). Veri toplama aracı olarak Sosyodemografik Bilgi Formu, 15 Temmuz Darbe Girişimi Etkileri Bilgi Formu, Yaşam Olayları Kontrol Listesi-5, Genel Sağlık Anketi-12, Travmatik Stres Belirti Ölçeği-5 ve Kişisel ve Genel Adil Dünya İnancı Ölçeği kullanılmıştır.Katılımcıların %54.8'i kadın, %45.2'si erkek olup, ortalama yaş 32.96±11.01'dir. Regresyon analizi sonucuna göre, genel ruh sağlığını bağımsız ve anlamlı ölçüde yordayan faktörlerin ruhsal bozukluk öyküsü, düşük gelir düzeyi, kardeş sayısı, doğrudan olayın şiddetine maruz kalmak, yakın kaybı, ilerleyen haftalarda demokrasi nöbetlerine katılım, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası yapılan çevresel değişiklikler, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası alınan desteklerin etkililiği, kişisel adil dünya inancı, 15 Temmuz sonrası bizzat deneyimlenen travmatik olaylar, kişinin gelecekle ilgili tehdit algıları, kişinin kendisini ve çevresini güvende hissetmesi ve yakın gelecekte bir darbe girişimi daha olacağı beklentisi olduğu saptanmıştır (p<0.05). Bulgulara dayalı olarak toplumsal travmalara bağlı ruhsal etkilenimleri en aza indirmek için koruyucu, önleyici, erken tanı ve tedavi amaçlı topluma dayalı ruh sağlığı müdahalelerinin yararlı olacağı düşünülmektedir.

Since it has established, the Republic of Turkey has witnessed many coups and coup attempts. Coups cause significant and permanent psychological effects both on the social structure and on the individuals who consist the society. There is a limited number of studies in the literature which have demonstrated the long-term effects of military coup attempts.The aim of this study was to determine the general mental health status and related factors in people who witnessed the coup attempt on 15 July 2016.The sample of the study consisted of 272 people aged between 18-66 years with convenience sampling technique (response rate 59%). Sociodemographic Information Form, July 15 Coup Attempt Effects Information Form, Life Events Checklist-5, General Health Questionnaire-12, Traumatic Stress Symptom Scale-5 and Personal-General Belief in a Just World Scale were used as data collection tools.54.8% of the participants were female and 45.2% were male. The mean age was 32.96±11.01. According to the results of regression analysis, general mental health and independent and significant predictors of psychological disorder history, low income level, number of siblings, direct exposure to the severity of the event, loss of a loved one, participation in democracy guard duty in the following weeks, some environmental changes after the July 15 coup attempt, the effectiveness of the support received after the July 15 coup attempt, personal just world belief, traumatic events experienced after July 15, perceptions of the threat about the future, one's feeling of self and environment in safe, and the expectance of the near future there will be another coup attempt (p <0.05). Based on the findings, it is thought that community-based mental health interventions as protective, preventive, early diagnosis and treatment will be beneficial in order to minimize the mental effects due to mass traumas.