Akciğer radyoterapisinde farklı ışınlama tekniklerinin hedef hacim ve sağlıklı organ dozu açısından karşılaştırılması

Abstract

Radyoterapinin akciğer kanseri tedavisinde önemli bir yeri olmakla birlikte, son yıllarda radyoterapideki teknolojik gelişmelerle akciğer kanseri tedavisinde kullanılan teknikler de hızla ilerlemiştir. Konvansiyonel alan tekniğinin gelişmiş bir şekli olan konformal alan tekniği yaygın bir şekilde uygulanmaya başlanmıştır. Bu tezin amacı akciğer radyoterapisinde konvansiyonel alan tekniği ile konformal alan tekniklerini hedef ve kritik organ dozları açısından değerlendirmektir. Bu çalışmada konvansiyonel radyoterapi tekniğinde 2 alan, konformal radyoterapi tekniğinde 3, 4 ve 5 alan ile farklı gantri açıları kullanılmıştır. Doz sınırlamaları toplam akciğer için 20 Gy, kalp için 60 Gy, spinal kord için 50,5 Gy ve özefagus için 60 Gy olarak belirlenmiştir. Her üç tedavi tekniği için de toplam PTV dozu 45 Gy olacak şekildedir. Konvansiyonel radyoterapi ile karşılaştırıldığında konformal radyoterapi planlamalarında hedef hacmin almış olduğu maksimum doz 58 cGy azalırken, ortalama doz değeri 149 cGy artmaktadır. Konformal radyoterapi planları ile daha homojen bir doz dağılımı sağlandığı ve kritik organ dozlarının; toplam akciğer için 138 cGy, kalp için 228 cGy, özefagus için 100 cGy ve spinal kord için 231 cGy azaldığı görülmüştür. Bu çalışma Şanlıurfa M. Akif İnan Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniğinde XİO Version 4.8 tedavi planlama sistemi kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada 15 akciğer kanseri vakasına hem konvansiyonel alan tekniği hem de 3, 4 ve 5 alanlı konformal alan tekniği ile planlamalar yapılmıştır. Tedavi planlamalarından doz hacim histogramları elde edilerek, hedef ve kritik organ dozları ve bu dozları alan hacimler doz hacim histogramları ile belirlenmiştir. Akciğer kanseri tedavisinde kritik organ dozlarını minimum seviyede tutan 3 boyutlu konformal alan tekniğinin kullanılmasının daha uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Akciğer Kanseri, Konvansiyonel Radyoterapi, Konformal Radyoterapi

Radiotherapy has a significant role on treating lung cancer and in recent years, with the help of developments in technology on radiotherapy, the techniques used in lung cancer treatment have also been progressed rapidly. An advanced type of conventional radiotherapy technique, which is called `conformal radiotherapy technique`, is started now being implemented commonly. The aim of this thesis is the assessment of conventional radiotherapy technique and conformal radiotherapy technique by means of doses in critical and target organs in lung radiotherapy. In this study two fields in conventional radiotherapy, three, four and five fields and different gantry angles in conformal radiotherapy technique were used. Dose constraints were determined as 20 Gy for total lung, 60 Gy for heart, 50,50 Gy for spinal cord and 60 Gy for esophagus. The prescribed dose was total dose of 45 Gy to PTV for all treatment techniques. When compared with the conventional radiotherapy, in conformal radiotherapy plans, maximum dose value of target volume was decreased by 58 cGy, mean dose value of target volume was increased by 149 cGy. Conformal radiotherapy plans provided more homogeneous dose distribution and critical organ doses decreased by 138 cGy for total lung, 228 cGy for heart, 100 cGy for esophagus and 231 cGy for spinal cord compared with conventional radioterapy plans. The study was performed at the Radiation Oncology Clinic of Şanlıurfa M. Akif İnan Training and Research Hospital by using XİO Version 4.8 treatment planning system. In this study, 15 lung cancer patients were planned with conventional radiotherapy technique and three, four and five fields in conformal radiotherapy technique. By using these treatment plans, the dose volume histograms were obtained. With the help of dose volume histograms, the critical organ and target doses and the volumes that received these doses were identified. It is concluded that, in treatment of lung cancer, 3DCRT technique is more appropriate than 2DCRT, due to minimum critical organ doses. Key Words: Lung Cancer, Conventional Radiotherapy, Conformal Radiotherapy