Nükleer santrallere yönelik halkın tutum ve davranışları: Sinop ve Akkuyu nükleer santralleri örneği

Abstract

Dünya'daki enerji kaynaklarının hızla tükeniyor olmasına karşın nüfus artışı, teknolojinin gelişmesi, sanayileşme ve hayat standartlarının artışına bağlı olarak küresel enerji ihtiyacı da her geçen gün artmaktadır. Mevcut enerji kaynaklarına alternatif olarak kullanılan nükleer enerji santralleri enerji ihtiyacının karşılanmasında büyük öneme sahiptir. Nükleer enerji politik bir tercih olmakla birlikte nükleer enerji politikalarının sürdürülebilirliliği ve geleceği tek başına politik tercihlerdeki değişim ile açıklanması yeterli olmayıp toplumun nükleer enerjiye yönelik tutum ve davranışları başka bir ifadeyle toplumun nükleer kabul düzeyi de bu tercihler üzerinde belirleyicidir. Bizim çalışmamızda ülkemizin Sinop ve Mersin illerinde hâlihazırda inşaatı devam etmekte olan nükleer enerji santrallerine yönelik yöre halkının tutum ve davranışları ile bu tutum ve davranışlarda ne tür faktörlerin etkili olduğu araştırılmıştır. Araştırmada katılımcıların demografik bilgilerini, psikolojik değerlerini, çevresel duyarlılığını, nükleer risk ve güven algısını, nükleer farkındalık ve nükleer santralleri kabul düzeylerini tanımlayıcı sorulardan oluşan anket ile veri toplanmıştır. Verilerin analizinde nükleer güven algısı ve nükleer farkındalık arttıkça nükleer santrallere desteğin arttığını, çevre duyarlılığı arttıkça ise nükleer santrallere desteğin azaldığını bulduk. Nükleer santral kazası sonucunda oluşabilecek afet risklerinin ise nükleer santraller desteği azalttığını bulduk. Ayrıca psikolojik değerlerden gelenekçi (muhafazakâr) ve bencil (hedonizm) değerlerin nükleer santralleri desteklerken diğerkâm (altruizm) değerlerin nükleer santrallere desteğinin negatif olduğunu bulundu.

Despite the fact that energy sources on Earth have been rapidly depleting, global energy need is increasing with each passing day due to the growth in population, development of technology, industrialization and increase in living standards. Nuclear power plants used as an alternative to the available energy sources have great importance in meeting the energy need. Although nuclear energy is a political choice, the sustainability and future of the nuclear energy policies cannot be explained with only the change in political preferences. Public attitudes and behaviour towards nuclear energy, i.e. the level of acceptance of nuclear energy in the society are also decisive in these preferences. This study explores the attitudes and behaviour of the locals towards the nuclear power plants that are currently under construction in Sinop and Mersin, Turkey, and the factors that have influenced these attitudes and behaviour. In the study, data was collected through a survey involving questions describing the participants' demographic information, psychological values, environmental awareness, perception of nuclear risk and safety, nuclear awareness and level of acceptance of nuclear power plants. In the analysis of the data, it was found that support for nuclear power plants increases as perception of nuclear confidence and nuclear awareness increase while, on the other hand, the support for nuclear power plants decreases as environmental awareness increases. It was also observed that disaster risks that may arise as a result of nuclear power plant accidents reduce support for nuclear power plants. In addition, the study indicated that among psychological values, traditional (conservative) and egoistic (hedonism) values promote nuclear power plants while altruistic values do not support nuclear power plants.