Ergenlerde bağlanma, ana-baba aracılığı ve dürtüselliğin problemli internet kullanımı ile akademik başarıya etkisi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı dürtüsellik, ana-baba aracılığı ve bağlanma biçimlerinin ergenlerin Problemli Internet Kullanımı (PİK) üzerindeki etkisini sınamaktır. Ayrıca dürtüsellik, ana-baba aracılığı, bağlanma biçimleri ve İnternet kullanım özelliklerinin ergenlerin akademik başarılarını yordama gücü araştırılmıştır. Son olarak, demografik değişkenler ile İnternet kullanım özelliklerine göre PİK, ana-baba aracılığı, dürtüsellik ve bağlanma biçimleri puanlarındaki farklılaşma incelenmiştir. Çalışmaya Mamak, Çankaya ve Çubuk ilçelerinde bulunan üç okuldan yaşları 11-14 yaş aralığında değişen (x̅yaş=12.50, SS=1.04) toplam 708 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin 369'u erkek (%52.2) 338' i (%47.8) kızdır. Çalışma kapsamında geliştirilen `İşlevsel Olmayan İnternet Kullanımı Ölçeği` ile `İnternet Kullanımında Ana-Baba Aracılığı Ölçeği`nin yanı sıra `İlişki Ölçekleri Anketi`, `Conners-Wells Ergen Öz Bildirim Ölçeği-Hiperetkinlik/Dürtüsellik Alt Ölçeği`ni öğrenciler iki ders saatinde doldurmuşlardır. Verilerin analizinde yapısal eşitlik modeli, çoklu doğrusal regresyon analizi, tek yönlü varyans analizi ve bağımsız örneklemler için t-testinden yararlanılmıştır.Yapısal eşitlik modeli sonuçları PİK üzerinde korkulu ve kayıtsız bağlanmanın hem doğrudan hem de ana-baba aracılığı ve dürtüsellik üzerinden dolaylı etkisini göstermiştir. Ayrıca dürtüsellik ve ana-baba aracılığının PİK ve bağlanma biçimleri arasındaki ilişkide tam aracı rolleri gösterilmiştir. Doğrusal regresyon analizi sonuçları PİK, bağlanma biçimleri ve İnternet kullanım özelliklerinin akademik başarıyı yordadığını göstermiştir.PİK erkeklerde, büyük yaşta, İnternet kullanım süresi çok ve evde İnternet bağlantısı olanlarda; ana-baba aracılığı kızlarda, küçük yaşta ve İnternet kullanım az olanlarda; bağlanma biçimi puanları kızlarda; korkulu bağlanma puanları evde İnternet bağlantısı olmayanlarda; dürtüsellik puanları ise İnternet kullanım süresi çok ve evde İnternet bağlantısı olanlarda yüksek bulunmuştur.PİK için önleme ve müdahale çalışmalarında ana-baba aracılığı ve dürtüselliğin öncelikli ele alınması gereken konular olduğu gösterilmiştir.

The main purpose of this study is to examine effect of impulsivity, parental mediation and attachment styles on Problematic Internet Usage (PIU) of adolescents. In addition, the predictive power of impulsivity, parental mediation, attachment styles and Internet usage characteristics of adolescents' academic achievement was investigated. Finally, the differences in the scores of PIU, parental mediation, impulsivity and attachment styles according to demographic variables and Internet usage characteristics were investigated. Total 708 adolescents, aged between 11-14 (x̅age=12.50, SS=1.04), from three schools in Mamak, Çankaya, and Çubuk districts participated in the study. Of students 369 (52.2%) are male, and 338 (47.8%) are female. Students completed in two course hours `Nonfunctional Intenet Usage Scale` and `Parental Mediation for Internet Usage Scale` which was developed for the purpose of this study and the`Relationship Scales Questionnaire`, `Conners-Wells' Adolescent Self-Report Scale-Long Form- Hyperactivity/Impulsivity Sub-Scale`. Structural Equation Modelling, linear regression analysis, one-way analysis of variance and independent samples t-test were used in the analyses of data.Structural equation modelling results show that fearful and dismissing attachment styles has both direct effects and indirect effects through impulsivity and parental mediation on PIU. In addition, it was shown that impulsivity and parental mediations has a full mediator role in the relationships between PIU and attachment styles. Linear regression analysis results show that PIU, attachment styles and Internet usage characteristics have predicted academic achievement.PIU was found as higher among males, in older ages, with higher level of Internet usage time and Internet access at home on the other hand, parental mediation was found higher at younger ages, with less Internet usage time. Attachment styles scores were found higher in females; fearful attachment styles were higher in those without Internet access at home; also impulsivity score was higher among those with more Internet usage time and Internet acsess at home. It was shown that parental mediation and impulsivity are priority issues in prevention and intervention for PIU.