Türk romanında 31 Mart Vak`ası ve II. Abdülhamid`in hal`i

Abstract

Batıda oluşan değişim rüzgarı hızla Osmanlı Devleti'ne ulaşmış, ulusçuluk akımının etkisiyle Osmanlı toprakları ayaklanmaların, isyanların merkezi haline gelmiştir. Osmanlı'nın çöküşünü engellemek adına ilan edilen II. Meşrutiyet Osmanlı'da çok önemli değişikliklere sebep olmuştur. Bu nedenle toplum yaşantısında büyük önem arz eden II. Meşrutiyet'in ilanı ve sonrasında yaşananlar edebî eserlerde de yansımasını bulmuş, gerek o yıllarda gerekse günümüzde birçok yazar tarafından eserlerde işlenen önemli bir konu olmuştur. Zira tarih, edebiyatın beslendiği mühim kaynaklardan biridir. Geçmişte yaşanan olaylar bazı yazarlar için birer hareket noktası teşkil eder. Edebiyatçı eserini oluştururken ister devrin müşahidi olsun, ister tarihî kaynaklardan okuma yoluyla öğrensin, yaşanan olayları hayal dünyasında yeniden kurgular ve tarihî gerçekliği edebî gerçekliğe dönüştürür. Bu bağlamda yazılan eserlere dönemin zihniyetini yansıtan bir ayna gözüyle bakmak hem eseri doğru değerlendirmede hem de yansıttığı dönemi daha iyi anlamlandırmada fayda sağlayacaktır. Nitekim II. Meşrutiyet dönemine ve sonrasına damgasını vuran, tarihin şekillenmesinde önemli bir dönüm noktası olan 31 Mart Vak'ası'nı ve II. Abdülhamid'in hal'ini konu alan romanların değerlendirilmesi ve olayla ilgili farklı bakış açılarının bir de romancılar gözüyle ortaya konulması önem arz etmektedir. Çalışmada 31 Mart Vak'ası'nı ve II. Abdülhamid'in hal'ini konu alan romanlar tespit edildikten sonra, kurmaca ve gerçeklik bağlamında döneme, olaylara ve şahıslara getirilen farklı bakış açıları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda söz konusu olaylar romanlarda üç farklı bakış açısıyla kaleme alınmıştır: Sultan II. Abdülhamid yanlısı, İttihat ve Terakki yanlısı ve tarafsız bir bakış açısı.

Winds of change in the Western world swiftly arrived to the Ottoman Empire, and soils of the Ottoman Empire, being under effects of nationalism, became the center of riots and rebellions. Second constitutional monarchy, which was announced to prevent the collapse of the Ottoman Empire, caused significant changes in the Empire. Therefore, announcement of the second constitutional monarchy which had a great importance in social life and the events following it were also reflected in the literary works, and they became important topics which were touched upon in literary works by many authors of both the present time and that era. Because, history is a significant source from which literature feeds on. Events happened in the past constitute a starting point for some authors. Whether or not he witnesses the era or learns it through reading from historical sources, a man of letters, while creating his work, reenacts the past events in his imagination and converts historical realities into literary realities. Looking at the works written in this context as a mirror reflecting the mindset of the era will contribute to both assessing the work itself and explaining the era it reflects. Thus, it has a great importance to assess the novels depicting the 31st March Incident and the dethronement of Abdulhamid the 2nd `which left their marks on the 2nd constitutional monarchy era and after, and which are important milestones for shaping the history` and to put forward different points of view about the incident, also in the eyes of novelists. In this work, after detecting the novels depicting the 31st March Incident and the dethronement of Abdulhamid the 2nd, within the context of fiction and reality, it was attempted to identify different points of view from which the era, the events and the people were seen.In this context, aforementioned events were put down on paper from three different points of view: pro-Sultan Abdulhamid the 2nd, pro-Party of Union and Progress and a neutral point of view.