Muhasebe meslek mensuplarının iş stresi, iş performansı ve iş tatmini üzerinde kontrol odağının etkisi

Abstract

Muhasebecilik, mesleğin yapısı gereği düşünsel bir faaliyet gerektirmesi, devamlılık arz etmesi ve dikkate dayalı olmasından dolayı mesleği icra eden bireylerle doğrudan ilgili bir meslektir. Özellikle de son dönemlerde teknoloji ve bilgi iletişim ağlarının da gelişimine paralel olarak örgütlerin, muhasebe birimlerinden beklentilerinin artması meslek mensuplarının iş stresini, iş performansını ve iş tatminini direkt olarak etkilemektedir. Meslek mensuplarının işle ilgili davranışsal sonuçlarının etkilenmesinde bireylerin kişilik yapısı oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Bu noktada da kişiliğin bir boyutunu ortaya koyan kontrol odağı kavramı, ortaya atılışının üzerinden geçen yıllara rağmen birçok araştırmaya konu olmuş ve çok sayıda kişilik değişkeniyle ya da davranışla ilişkisi incelenmiştir. Bu doğrultuda bu araştırmanın amacı; kişiliğin bir boyutu olarak kabul edilen kontrol odağının muhasebe meslek mensuplarının iş stresi, iş performansı ve iş tatminini nasıl etkilediğini ortaya koymaktır.Bu araştırmanın uygulama kısmında, Türkiye'nin farklı bölgelerinde faaliyet gösteren 178 meslek mensubuna yapılan anket çalışması sonucunda kontrol odağı ile iş stresi, iş performansı ve iş tatmini arasındaki ilişki incelenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda, meslek mensuplarının büyük bir çoğunluğu iç kontrol odaklı bir kişilik yapısına sahiptir. Kontrol odağıyla iş tatmini ve iş stresi arasında anlamlı, iş performansı ile arasında anlamlı olmayan bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca, dış kontrol odaklı meslek mensupları, iç kontrol odaklı meslek mensuplarına göre daha fazla iş stresi yaşarlar ve daha az iş tatmin düzeyine sahiptirler.

Accounting profession is a profession which is directly connected with the individuals who perform it as it requires intellectual activities continuity and also as it is based on attention. Especially in parallel with the recent development of technology and information communication networks, increasing expectations of the organizations from accounting units directly affect the job stress, job performance and job satisfaction of the professionals. The personality structure of individuals plays an important role in influencing the behavioral consequences of occupational members. At this point, the locus of control concept which shows a dimension of personality, has been the subject of many researches and the relationship of it with a large number of personality factors or behaviors has been investigate in spite of the fact that it was put forward many years ago. The aim of this research is to reveal how the locus of control, which is accepted as a dimension of personality, affects job satisfaction, job stress and job performances of professional accountants. In the applicetion port of this research, by the way of the results of a questionnaire which was appied to the 178 proffessionals operating in different ports of Turkey, the relationship between the locus of control and job stress, job of performance or job satisfaction was investigated. At the a result of the research, it was found out that majority of the professionals have an internal control oriented personality structure and it was also determined that there is meaningful relationship between locus of control and job stress or job satisfaction and a non-meanningful relationship between locus of control and job performance. Also external control-oriented professionals experience more job stress and have less job satisfaction than internal control-oriented professionals.