Doğu Türkçesi Tezkire-i Seyyid Âfâk Hâcem [3a-22a]

Abstract

Bu çalışma Tezkire-i Seyyid Âfak Hâcem adlı eserin İsveç Lund Üniversitesi Kütüphanesi'nde bulunan nüshası temel alınarak gerçekleştirilmiştir. Eser 1929 yılında istinsah edilmiş bir nüshaya dayanmaktadır. Doğu Türkçesi ile yazılmış bu eser toplamda 60 varaktan oluşmaktadır. Bu tezde eserin 22 varağı ele alınmıştır.Bu çalışmada, Hocalar Devri'nde dini ve siyasi açıdan önemli bir yeri olan Seyyid Âfak'ın hayatı ele alınmıştır. Çalışmada, dönemin tarihi ve siyasi durumu hakkında bilgiler verilmekte ve eserin yazıldığı döneme ışık tutulmaktadır. Arap harfli eser metni, transkripsiyon esaslarına dikkat edilerek Latin harflerine çevrilmiştir. Bu çalışma vasıtasıyla Doğu Türkçesi üzerine hazırlanmış literatüre yeni bir metin kazandırılmıştır. Metnin dizini vasıtasıyla eserin söz varlığı aydınlatılmış, Türk Dili ve Edebiyatı literatürüne bir kaynak eser daha katılmıştır.Anahtar Kelimeler: Âfak Hoca, Tezkire-i Seyyid Âfak, Doğu Türkistan, Çağatay Türkçesi

This study is based on a copy of Tezkire-i Seyyid Âfak Hâcem, which is situated in the Library of Lund University in Sweden. The text is based on a copy of work which was published in 1929. This text which is written in Eastern Turkish, consists of a total of 60 leaves. In this thesis, 22 leaves of the text are analysed.In this study, the life of Seyyid Âfak, who had an significant religious and political place during the Hodja Period, was discussed. In this study, information is given about the historical and political situation of the period and the period in which the text is written is shedded light. The text with Arabic letters was transferred into Latin letters as paying attention to the principles of transcription. Through this study, a new text has been gained to the literature on Eastern Turkish. With the index of the text, Turkish language and literature studies were contributed in terms of vocabulary and another source text was added to the literature.Key words: Sayyid Âfak Hodja, Tezkire-i Sayyid Âfak, East Turkestan, Chatai Turkish