Kronik hepatit B hastalarında anti-nötrofil sitoplazmik antikor (ANCA) sıklığının araştırılması

Abstract

Giriş ve Amaç: Kronik hepatit B (KHB) dünyada yaklaşık 400 milyon, Türkiye'de ise yaklaşık 3 milyon insanın enfekte olduğu kronik, viral bir enfeksiyon hastalığıdır. KHB hastalarının yaklaşık %20'sinde ekstrahepatik bulgular görülebilmektedir. En sık görülen bulgular poliarteritis nodosa, glomerülonefrit ve kriyoglobulinemia'dır. Bunların dışında KHB birçok vaskülit formu ve oto antikor pozitiflikleri ile ilişkili bulunmuştur. Literatürde hepatit B ve hepatit C gibi viral enfeksiyonlar ile anti-nötrofil sitoplazmik antikor (ANCA) pozitifliği ve ANCA ilişkili vaskülit konusu tartışmalıdır. Ayrıca, KHB' deki ANCA sıklığı ve bu antikorların KHB hastalarındaki vaskülitik lezyonlar ile ilişkisi konusunda ise sınırlı veri vardır. Biz bu çalışmada KHB hastalarında, P-ANCA, C-ANCA, MPO-ANCA ve PR3-ANCA sıklığını, sağlıklı kontrol grubuyla kıyaslayarak her iki grupta ANCA sıklığını saptamayı amaçladık.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya toplam 174 kişi [KHB grubunda 87 kişi (K/E: 34/53), kontrol grubunda 87 kişi (K/E: 43/44)] alındı. Hasta grubu Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gastroenterohepatoloji polikliniklerine takip amaçlı başvuran, hepatit B dışında herhangi sistemik ya da inflamatuar bir hastalığı olmayan, 16 yaş ve üzeri olan bireylerden oluşturuldu. Kontrol grubu herhangi sistemik ya da inflamatuar bir hastalığı olmayan, 16 yaş ve üzeri olan, dispeptik yakınmalar nedeniyle polikliniğe başvuran bireyler ve gönüllü hastane personelinden oluşturuldu. Tüm hastalardan alınan serum örneklerinde, Enzyme-Linked ImmunoSorbent Assay (ELİSA) yöntemi ile MPO-ANCA ve PR3 ANCA, Indirekt Immünfloresans (IIF) yöntemi ile P-ANCA ve C-ANCA çalışıldı. İstatistiksel analizler için NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007&PASS (Power Analysis and Sample Size) 2008 Statistical Software (Utah, USA) programı kullanıldı. Niteliksel verilerin karşılaştırılmasında ise Ki-Kare testi ve Fisher's Exact Ki-Kare test kullanıldı.Bulgular: Çalışmaya alınan bireylerin yaş ortalaması 37,16±11,34 idi. İki grup arasında yaş ve cinsiyet yönünden anlamlı fark saptanmadı. Herhangi bir ANCA pozitifliği; KHB grubunda %31 (27/87), kontrol grubunda ise %26 (23/87) saptandı ve aralarında istatistiksel açıdan anlamlı fark saptanmadı (p=0,5). Her iki grup P-ANCA ve MPO-ANCA açısından değerlendirildiğinde aralarında anlamlı fark saptanmadı (p>0.05). Borderline pozitif C-ANCA ve pozitif PR3-ANCA ise HBV grubunda anlamlı olarak yüksek saptandı (sırasıyla p=0,009, p=0,005).Sonuç: Çalışmamızda her iki grupta da ANCA sıklığı yüksek saptandı. KHB hastalarında, kontrol grubuna göre istatistiksel anlamlılık yaratmayan daha yüksek ANCA pozitifliği tespit edildi. Borderline pozitif C-ANCA ve pozitif PR3-ANCA ise HBV grubunda anlamlı olarak daha yüksek saptandı. Bu sonuçlar; Türkiye'de ANCA prevalansının yüksek olabileceğini, HBV enfeksiyonlu bireylerde vaskülitik yakınma ve lezyonlar görüldüğünde hastaların özellikle C-ANCA ve PR3-ANCA açısından taranması gerektiğini ve ANCA ilişkili vaskülitlerin etyopatogenezinde HBV'nin de rolü olabileceğini düşündürmektedir. Bununla beraber, bu konunun aydınlatılması için daha geniş çalışma ve meta analizlere ihtiyaç vardır.

Background: Chronic hepatitis B (CHB) is a viral disease, common across the world, associated with several extraintestinal manifestations including vasculitis. Anti-neutrophil cytoplasmic antibodies (ANCAs) are sensitive and specific markers for vasculitides. There is limited data available in the literature on whether ANCA formation is stimulated by CHB infection. In the present study we aimed to identify the frequency of ANCA in CHB patients.Methods: A total of 174 subjects were included in the study [87 CHB patients, 87 control subjects]. Perinuclear-ANCA (P-ANCA), cytoplasmic-ANCA (C-ANCA), myeloperoxidase ANCA (MPO-ANCA), and proteinase 3-ANCA (PR3-ANCA) were studied. IFA was used for P-ANCA and C-ANCA assays, and ELISA was used for MPO-ANCA and PR3-ANCA assays. Results: ANCA positivity was high in both groups (31% in the CHB group and 26% among controls). There were no significant differences between the groups for P-ANCA and MPO-ANCA (p=0.6 and p=0.6, respectively). Frequency of borderline positive C-ANCA and all positive PR3-ANCA (positive + borderline positive) were significantly higher in the CHB group (p=0.009 and p=0.005, respectively).Conclusions: In the present study, the frequency of ANCA was high in both groups. The CHB group had a relatively higher frequency of ANCA positivity compared to controls. Borderline positive C-ANCA and positive PR3-ANCA were significantly higher in the CHB group. These results suggest that ANCA may have a high prevalence in Turkey. Patients with CHB should be evaluated particularly for C-ANCA and PR3-ANCA in the presence of vasculitic complaints and lesions.