Romatoid artrit ve spondiloartritlerde metabolik sendrom sıklığı ve hastalık aktivitesinin metabolik sendrom ile ilişkisi

Abstract

RA ve SpA kronik, kendine özgü klinik özellikleri olan, remisyon ve ataklar ile seyreden ve sistemik tutulumları olan inflamatuar romatizmal hastalıklardır. MetS insülin direnci, diyabet, abdominal yağ birikimi, dislipidemi, hipertansiyon ve koroner arter hastalığı gibi çeşitli kardiyovasküler risk faktörlerinin birleştiği ve çoklu sitokin aktivasyonunun söz konusu olduğu bir endokrin bozukluktur. İnflamatuvar romatizmal hastalığı olan bireylerde kardiyovaskuler morbidite ve buna bağlı mortalite oranlarının sağlıklı populasyondan daha yüksek olduğu bildirilmiştir. MetS patogenezinde yer alan birçok sitokinin proinflamatuar özelliği olduğu diğer yandan inflamatuar mediatörlerin insülin direncini artırdığı ve inflamasyonun obezite, artan trigliserit düzeyi ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmanın amacı inflamatuar romatizmal hastalıklardan RA ve SpA'da MetS sıklığının araştırmak ve MetS varlığının hastalık aktivitesi üzerine olan etkilerini değerlendirmektir.Çalışmaya Mart 2015 – Temmuz 2016 tarihleri arasında, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği romatizmal hastalıklar izlem polikliniğinde takipli olan 98 (%41,9) RA'lı ve 41 (%17,5) spondiloartritli hasta ile birlikte farklı nedenlerle aile hekimliği polikliniğine başvurmuş inflamatuar romatizmal hastalığı olmayan 95 (%40,6) hasta kontrol grubu olmak üzere toplamda 234 kişi dahil edildi. Çalışmada yer alan tüm olguların demografik özellikleri, cinsiyet, yaş, sigara içme durumları ve süreleri ve mevcut komorbid hastalıkları, kullandıkları ilaçlar sorgulandı. Boy ve kilo değerleri ölçüldü ve BKİ değerleri analiz edildi. Son altı ay içerisinde bakılmış olan verilerden AKŞ, HDL, TG, LDL ve total kolesterol kan düzeyleri kaydedildi. Ayrıca RA'lı ve SpA'lı hastaların sistemden ESH, CRP, RF, anti CCP değerleri kaydedildi. ST süreleri, hassas, şiş eklem sayıları ve VAS sorgulandı. Hastalık aktivitesi RA'lı hastalarda DAS 28, SpA'lı hastalarda ASDAS ve BASDAI kullanılarak değerlendirildi.NCEPT/ATP III kriterlerine göre RA'lı hastaların %43,9'u; SpA'lı hastaların %41,5'i ve kontrol grubundaki hastaların %35,8'ine MetS tanısı konuldu. Gruplar arasında MetS sıklığı açısından fark bulunmadı (p=0,510). RA ve SpA'lı hastalar kendi içlerinde MetS olan ve MetS olmayan diye gruplara ayırılarak, yaş, cinsiyet, sigara içme oranı, hastalık süresi, komorbid hastalıklar, hastalık aktivitesi karşılaştırılmıştır. RA hastalarında MetS olan ve MetS olmayan grup arasında, Tip 2 DM, HT, BKİ, bel çevresi, ürik asit ve halen kortikosterioid tedavisi kullanımı arasında anlamlı fark bulunmuştur (sırasıyla p=0,001, p=0,042, p=0,004, p=0,043, p=0,039, p=0,003). SpA hastalarında MetS olan ve MetS olmayan grup arasında, BKİ, bel çevresi ve ürik asit değerlerinde anlamlı fark bulunmuştur (sırasıyla p=0,025, p=0,012, p=0,040).Sonuç olarak bu çalışmada; MetS sıklığı RA, SpA ve kontrol gruplarında benzer bulunmuştur. RA ve SpA'lı hastalarda MetS olan ve olmayan gruplarda yaş, cinsiyet, sigara içme oranı, hastalık süresi, komorbid hastalıklar, hastalık aktivitesi benzer bulunmuştur. RA'lı hastalarda MetS olmayan grupta kortikosteroid kullanımı daha yüksektir. Hem RA'lı hem de SpA'lı hastalarda ise MetS olan gruplarda Ürik asit düzeyinin MetS olmayanlara göre daha yüksek bulunması dikkat çekmektedir. Ürik asit düzeylerinin inflamatuvar romatizmal hastalıklarda daha geniş hasta gruplarında ve kontrollü çalışmalar ile araştırılması, MetS ve dolayısı ile kardiyovaskuler hastalık riskini değerlendirmek açısından önemli olabilir.

RA and SpA are chronic inflammatory rheumatic diseases characterized with specific clinical features, remission and acute attacks. MetS is an endocrine disorder in which multiple cardiovascular risk factors such as insulin resistance, diabetes, abdominal fat accumulation, dyslipidemia, hypertension and coronary artery disease are combined and multiple cytokine activation is implicated. It has been reported that cardiovascular morbidity and associated mortality rates in individuals with inflammatory rheumatic disease are higher than healthy populations. It has been shown that several cytokines in the pathogenesis of MetS are proinflammatory features, while inflammatory mediators increase insulin resistance and inflammation is associated with obesity and increased triglyceride levels. The aim of this study is to investigate the frequency of MetS in RA and SpA that are the inflammatory rheumatic diseases, and to evaluate the association between MetS and disease activity.This study included a total of 234 patients with 98 (41.9%) RA and 41 (17.5%) SpA patients who were admitted to the Ankara Numune Training and Research Hospital Physical Medicine and Rehabilitation outpatient clinic between March 2015 and July 2016, and 95 (40.6%) patients who applied to the family medicine polyclinic without inflammatory rheumatic disease. In this study, the demographic characteristics, gender, age, smoking status and duration, and comorbid diseases were questioned. Height and weight values were measured and BMI values were analyzed. Fasting blood sugar, HDL, TG, LDL and total cholesterol levels were recorded from blood tests performed in the last 6 months. In addition, ESR, CRP, RF, anti CCP values were recorded from patients with RA and SpA. Morning stiffness duration tender joint counts, swollen joint counts and VAS were recorded. Disease activity was assessed by DAS 28 in patients with RA; ASDAS and BASDAI in patients with SpA. According to the NCEPT / ATP III criteria 43.9% of patients with RA, 41.5% of patients with SpA and 35.8% of patients in control group were diagnosed as MetS. There was no difference between the groups in terms of MetS frequency (p = 0.510). Both of the RA and SpA patient groups were divided into 2 groups according to presence of MetS. Age, gender, smoking, disease duration, comorbid diseases and disease activity were compared between two groups. A significant difference was found between the MetS and non-MetS groups in RA patients in terms of Type 2 DM frequency, HT frequency, BMI, waist circumference, uric acid levels, and receiving corticosteroids (respectively p=0,001, p=0,042, p=0,004, p=0,043, p=0,039, p=0,003). There was a significant difference between the SpA patient groups with and without MetS in terms of BMI, waist circumference and uric acid values (respectively p=0,025, p=0,012, p=0,040) In conclusion; MetS frequency was found to be similar in RA, SpA and control groups in this study. Age and gender, smoking rate, disease duration, comorbid diseases, and disease activity were similar in RA and SpA patients with and without MetS. In RA patients receiving corticosteroid treatment was found higher in the group without MetS. It is remarkable that the levels of uric acid in MetS groups with both RA and SpA patients are higher than those without MetS. Investigation of uric acid levels in inflammatory diseases, with controlled studies and larger patient groups may be important for assessing association between disease activity, MetS and cardiovascular morbidity.