Hipertansif hastaların ilaç kullanım durumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Kronik hastalıkların sıklığı ve ülkelere getirdiği ekonomik yük giderek artmaktadır. Hipertansiyon tek başına yaygın bir kronik hastalık olmasının yanında, yaşam kalitesini kısıtlama ve ölüm nedeni olarak ilk sırada yer alan kardiyovasküler hastalıklar için de önlenebilir bir risk faktörüdür. Çalışmamızın amacı, hipertansiyon hastalarının ilaç kullanım durumlarını değerlendirmektir.Gereç ve Yöntem: Çalışmamız Kasım 2016 ile Mayıs 2017 tarihleri arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde yürütülen kesitsel bir çalışmadır. Çalışmaya, Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'ne poliklinik hizmetleri için başvuran, hipertansiyon tanılı 219 gönüllü birey alındı. Katılımcılara sosyodemografik ve tıbbi bilgiler anket formu, Morisky antihipertansif ilaç tedavisine uyum ölçeği ve Kronik hastalık bakım ölçeği (PACIC) yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulandı.Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 57,8±9,8 yıldı. Bunların %65,8'i (n=144) hasta kadın, %34,2'si (n=75) erkekti. Morisky antihipertansif ilaç uyum ölçeğine göre katılımcıların % 79,5'i (n=174) ilaç tedavisine uyumlu idi. Antihipertansif ilaç uyumsuzluk nedenleri olarak ilk sırada hastanın semptomunun olmaması (n=29), ikinci sırada, hastanın ilaç alımını unutması (n=24) geldi. Gelir düzeyi düşük olanlarda ilaç uyumsuzluğu daha yüksekti (p=0.026). Katılımcıların ilaç uyum durumu ile yaş, cinsiyet, medeni durum, yaşanılan yer, eğitim düzeyi ve mesleği arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu. Düzenli hekim kontrolüne gidenlerde ilaç uyumu daha iyi idi (p=0,000). Uzun süredir HT tanısı olan hastalar (p=0.005) ile ek kronik hastalık nedeniyle daha çok sayıda ilaç kullanımı olan hastaların (p=0.013) ilaç uyumu daha iyi idi. Kullanılan antihipertansif ilaçların tek, kombine tek ya da birden fazla olması, ilaç uyum durumunu etkilememekte idi (p=0,133). İlaç uyumu iyi olan hastaların SKB ve DKB değerleri daha düşüktü. Bu fark DKB'de istatistiksel olarak anlamlı idi (p=0,006). Hastaların PACIC ölçeği puan ortalaması 2,5 ± 0,6 tespit edildi. Ölçek alt boyutlarında en düşük puan ortalaması 1,8 (1,4-2,3) ile `izlem ve koordinasyon`, en yüksek puan ortalaması ise 3 (2,6 - 3,3) ile `karar verme` alt boyutuna aitti. PACIC ölçeği toplam ve tüm alt boyutlarında puan ortalaması yüksek olanlarda ilaç uyumunun daha iyi olduğu tespit edildi (p=0.000).Sonuç: Çalışmamızda hipertansiyon hastalarının ilaç uyum oranının %79,5 olduğu görüldü. Ek kronik hastalık nedeniyle kullanılan ilaç sayısı arttıkça ilaç uyumu artmaktaydı. Antihipertansif ilaç uyumsuzluk nedenleri olarak ilk sırada hastanın semptomunun olmaması, ikinci sırada hastanın ilaç alımını unutması geldi. Kronik hastalık bakım ölçeği puanı yükseldikçe hipertansif hastaların ilaç uyumu artmaktaydı. Hipertansif hastalara sunulan kronik hastalık bakım hizmetlerinin kalitesinin artırılması ile hastalarda ilaç uyumunun iyileştirilmesi, böylece hipertansiyon tedavisinde başarı sağlanabilir.Anahtar kelimeler: Hipertansiyon, ilaç uyumu, kronik hastalık bakımı

Aim: The prevalence of and economic burdens imposed on countries by chronic diseases are increasing all the time. In addition to being a chronic disease by itself, hypertension is also a preventable risk factor for cardiovascular diseases, a major cause of death and impaired quality of life. The purpose of our study was to investigate the drug use status of patients with hypertension.Materials and Methods: This cross-sectional study was performed at the Karadeniz Technical University Medical Faculty Hospital between November 2016 and May 2017. Two hundred nineteen volunteers diagnosed with hypertension and presenting to the Karadeniz Technical University Medical Faculty Hospital for clinical services were included in the study. A sociodemographic and medical data questionnaire, the Morisky antihypertensive medication adherence scale and the patient assessment of chronic illness care (PACIC) scale were administered at face-to-face interviews.Results: The mean age of the participants was 57.8±9.8 years; 65.8% (n=144) were women and 34.3% (n=75) men. Based on the Morisky antihypertensive medication adherence scale, 79.5% (n=174) of patients adhered to medication therapy. The principal reason for lack of adherence to antihypertensive drugs was absence of symptoms (n=29), followed by the patient forgetting to take them (n=24) in second place. Medication non-adherence was higher in subjects with a low income level (p=0.026). No statistically significant relation was determined between medication adherence and age, sex, marital status, place of residence, education level or occupation. Medication adherence was better in subjects attending regular physician check-ups (p=0.000), and also in patients with long-term diagnosis of hypertension (p=0.005) and in subjects using larger numbers of medications due to additional chronic disease (p=0.013). Antihypertensive drugs being used singly or in combination had no effect on adherence (p=0.133). Patients with good adherence had lower systolic and diastolic blood pressure values. This was statistically significant in the case of diastolic blood pressure (p=0.006). The mean PACIC scale score was 2.5 ± 0.6. The lowest mean subscale score on the scale was on 'following making' at 3 (2.6–3.3). Better medication adherence was determined in subjects with higher mean total PACIC scale and subscale scores (p=0.000).Conclusion: The medication adherence level of the hypertensive patients in this study was 79.5%. Adherence increased with the number of drugs used due to additional chronic disease. The principal reason for antihypertensive medication non-adherence was the absence of symptoms, followed by patients forgetting to take their medication in second place. Medication adherence improved in line with chronic illness care scale scores. Medication adherence can be improved, and success in antihypertensive treatment thus achieved, by raising the quality of chronic disease services for antihypertensive patients.Key words: Hypertension, medication adherence, chronic illness care