Kronik obstrüktif akciğer hastalarında mide ve duodenum tetkiki (fonksiyonel, radyolojik, patolojik ve ultrastrüktürel değerlendirme)

Abstract

33 - ÖZET Bu çalışmanın amacı, kronik obstrüktif akciğer hastalarında, gastrointestinal sistemin fonksiyonlarını, morfolojisini, radyolojisini, ışık ve elektronmikroskopisinde tesbit edilen patolojik bulguları saptamaktadır, Yaptığımız literatür taramalarında kronik obstrüktif akciğer hastalarında, gastrointestinal sistemin elektron- mikroskopik incelemesinin bulunmadığını tesbit ettik, ayrıca mevcut çalışmalarda az sayıda parametrenin (yalnız mide asiditesi veya radyolojik bulgular veyahut nekropsi sonuçları) takdim edildiğini gördük, bundan dolayı ultrastrüktürel incelemelerin de dahil olduğu, yapa bileceğimiz bütün parametrelerin tetkikini amaçlayan bir çalışma planladık. Bu amaçla on kronik obstrüktif akciğer hastasında arter kan gazları, mide asiditesi (veya genel durum bozukluğu nedeni ile tubaj yapılamayan vakalarda üropepsinojen) tayini yapıldı. Hastalarımızın hepsine mide ve duodenum radyolojik tetkiki, gastroskopik tetkik ve bu- 34 - esnada alınan biyopsi materyelinin ışık ve elektronmik- roskopik incelemeleri yapıldı. Arter kan gazları ölçümlerinde 6 hastada hipoksi ve hiperkapni, 2 hastada hipoksi, ve 2 hastada ise normal bulundu. Mide asit titrasyon sonucu 2 hastada yüksek, bir hastada üst sınırda ve bir hastada düşük bulundu. Üropepsinojen değerleri 5 hastada yüksek, bir hastada ise normalin üst sınırında idi. Mide duodenum pasa.i grafilerinde, 3 hastada aktif veya kronik ülsere bağlı değişiklikler, diğer hastalar da ise değişik derecelerde gastroduodenitis tesbit edildi. Hastalara uygulanan endoskopik inceleme sonucunda 3 vakada duodenal ulkus, diğer vakalarda ise değişik derecelerde gastritis, duodinitis veya gastroduodenitis saptandı. Mide fundusundan alman biyoptik materyelin ışık mikroskopik incelemesi sonucu en hafifinden ağıra kadar varan değişik derecelerde gastritis, duodenitis, veya gastroduodenitis saptandı. Elektronmikroskopik olarak, ultrastrüktürel düzey de epitel hücrelerinde de,jeneratif yapı bozuklukları, ayrıca fonksiyon değişiklikleri dikkati çekti. Hücrele-- 35 - rin apikal yüzeylerinde, mikrovilluslarda artma, lateral yüzlerdeki intersellüler aralıklarda genişlemeler görüldü. Hücre organellerindeki değişiklikler, mitokondriyonlarda şişme, kristallerinin silinmesi, lizozomlarda sayıca artma şeklinde idi. Ayrıca bu hücrelerin müküs granüllerinde sayıca azalma tesbit edildi. Bu durum hücrelerin koruyucu görevini yapamamasının bir göstergesidir. Paryetal ve esas (zimogen) hücrelerde dejeneratif değişiklikler mevcuttu. Tubuloveziküler yapıların çokluğu, paryetal hücrelerin inaktif fonksiyonunu yansıtmaktadır. Bu hücrelerin apikal yüzlerinde genellikle az sayıda ve değişik büyüklükte mikrovilluslar görüldü. Hücre organellerinden mitokondriyonlarda, dejeneratif değişiklikler en belirgindi. Lizozomlarda artış ve değişik büyüklüklerde miyelin formasyonu dikkati çekti. Zimogen (esas) hücreler ise aktif bir formasyonda görüldü. Bu hücrelerin salgı granülleri (pepsinogen) bol miktarda idi. Vakuol membranlarında kaynaşmalar dikkati çekti. Granüllü endoplazmik retikülum (GER), ribozomdan zengin görüldü. Aşırı salgı yapmasına bağlı olarak, salgı granülü vakuollerinin membranları kaynaşmıştı. Bunun sonucu olarak geniş kanalcıklar sisteminin oluştuğu dikkati çekti.- 36 - Çalışmamızdan elde ettiğimiz sonuçlara göre, kronik obstrüktif akciğer hastalarında gastrointestinal sisteme ait patolojik bulgular çok sıktır. Bu bulgular başka tetkiklerle (fonksiyonel, radyolojik, endoskopik olarak) izah edilemese bile, ultrastrüktürel seviyede hastaların hemen hemen hepsinde değişik derecelerde patolojik bulgulara rastlanır. Bunlar hastalığın ağırlığı ile değil, fakat süresiyle paralellik göstermektedir.