Dünyada yeni aşı üretiminde uygulanan toksikolojik değerlendirmelerin karşılaştırılması

Abstract

Yücetürk İş, M., Dünyada Yeni Aşı Üretiminde Uygulanan Toksikolojik Değerlendirmelerin Karşılaştırılması, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmasötik Toksikoloji Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2023. Aşılar immün sistemi uyararak ve aktif bağışıklığı sağlayarak hasta olmayı önleyen; antijen, adjuvan, koruyucu gibi bileşenler içeren karmaşık yapılı biyolojik tıbbi ürünlerdir. Son yüzyılda aşılama, bulaşıcı hastalıkların yol açtığı hastalık ve ölüm oranlarını azaltmak için en etkili tıbbi yol haline gelmiştir. Toplum sağlığı açısından çok büyük bir kazanım olan aşılar, uygulandıktan sonra istenmeyen etkilere sebep olabilmektedir. Bu etkiler genellikle hafif olup nadiren ciddi olabilmektedir. Bu yüzden yeni geliştirilen aşılar, insan kullanımına sunulmadan önce preklinik çalışmalar yapılarak toksikolojik açıdan değerlendirilmeli ve güvenliliği ortaya konmaktadır. Bu çalışmaların sonucunda insan kullanımı için güvenli kabul edilen aday aşılar için klinik çalışmalar yapılmaktadır. Dünya'da aşı güvenliliğinin değerlendirilmesi, çeşitli toksisite testleri ile yapılmaktadır. Bu testler Tek Doz Toksisite Testleri, Tekrarlı Doz Toksisite Testleri, Üreme ve Gelişimsel Toksisite Testleri, Mutajenite ve Genotoksisite Toksisite Testleri, Karsinojenisite Testleri ve Güvenlilik Farmakolojisi Testleridir. Testlere ilişkin bazı uygulamalar ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Küresel kılavuzlara uyum, bölgeler arası farklılıkları azaltmaktadır. Bu bilgiler ışığında, bu tez çalışmasında ülkemizde ve dünyada aşı üretimini takiben ruhsat öncesinde yapılan toksisite değerlendirmelerinin ayrıntılı olarak incelenmesi, benzerlik ve farklılıkların ele alınması amaçlanmıştır. Ayrıca, ülkemizde ve dünya genelinde referans alınan kılavuzların incelenerek olası eksikliklerin ortaya konması amaçlanmıştır. Ulusal ve uluslararası güncel kaynakların kapsamlı olarak değerlendirilmesi sonucunda hazırlanan bu çalışma ile aşı üretiminde yapılan toksisite değerlendirme sürecinin tam olarak anlaşılmasına, farklılıkların ve eksikliklerin ortaya konmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Aşı üretimi, toksisite testleri, preklinik çalışmalar, klinik çalışmalar, 3R

Yücetürk İş, M., Comparison of Toxicological Evaluations Applied in New Vaccine Production in the World, Hacettepe University, Graduate School of Health Sciences, Pharmacy Department of Pharmaceutical Toxicology Master of Science Thesis, Ankara, 2023. Vaccines are complex biological medicinal products containing components such as antigens, adjuvants, and preservatives. They prevent diseasesby stimulating the immune system and providing active immunity. In the last century, vaccination has become the most effective medical way to reduce morbidity and mortality from infectious diseases. Vaccines, which are important advences for public health, can cause undesirable effects after administration. These effects are usually mild and rarely serious. Therefore, recent vaccines should be evaluated for their potential toxicity by performing preclinical studies. Therefore, their safety is demonstrated before the vaccine administered to human. As a result of these studies, clinical studies are carried out for candidate vaccines that are considered safe for human use. Assesment of vaccine safety worldwide is performed using various toxicity tests including Single Dose Toxicity Tests, Repeated Dose Toxicity Tests, Reproductive and Developmental Toxicity Tests, Mutagenicity and Genotoxicity Toxicity Tests, Carcinogenicity Tests and Safety Pharmacology Tests. Some test procedures differ among the national health autorities. Compliance with global guidelines reduces regional disparities. Based on this literature survey, the aim of this thesis to examine in detail the toxicity assessments performed before the license following the vaccine production in our country and in the world, and to discuss the similarities and differences. In addition, it is aimed to reveal possible lack of information by examining the reference guides in our country and around the world. It is thought that this study, which was prepared as a result of comprehensive evaluation of national and international current guides, will contribute to a full understanding of the toxicity assessment process in vaccine production and to reveal the possible shortcomings.Key Words: Vaccine production, toxicity tests, preclinical studies, clinical trials, 3R