Kadının kamusal alandan dışlanması: Derinkuyu örneği

Abstract

Toplumsal cinsiyet kavramı kadınlar ve erkekler arasındaki farklılıkların kültürel ve toplumsal yanına vurgu yapan bir kavramdır. Kadınlar ve erkekler arasındaki farlılıklar rollerin ve beklentilerin de farklılaşmasına sebep olmuştur. Kadınlar genelde özel alanla, eşlik ve annelik vasıflarıyla öne çıkarken; erkekler kamusal alanla ve evin geçimini sağlamakla öne çıkmaktadır.Alanların cinsiyete denk gelmesiyle kadınlar özel alanla tanımlanırken; erkekler kamusal alanla tanımlanmıştır. Bu durumda kadınların ve erkeklerin kamusal alanları kullanım şeklini ve amacını değiştirmektedir. Kadınlar daha çok kendilerine uygun görülen kamusal mekânları ve kendilerine izin verilen ölçüde kullanmaktadır.Bu çalışmayla Derinkuyu'daki kadınların kamusal mekân deneyimleri incelenmiş, hangi mekânları ne ölçüde kullandıkları ve kamusal alanlarda sorun yaşayıp yaşamadıklarını görmek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda ilçede yaşayan kadınlar ve erkeklerle görüşmeler yapılmıştır. Deneyimlerin önemli olması sebebiyle nitel araştırma yöntemlerinden ir tanesi olan fenomenolojik araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda görülmüştür ki; kadın ve kamusal alan arasındaki gerilimli ve sorunlu ilişki Derinkuyu özelinde de yaşanmaktadır. Derinkuyu, kırsal alan özelliklerinin hâkim olan ve temel geçim kaynağının tarım ve hayvancılık olduğu bir ilçe olduğu için kadın ve erkek arasında iş bölümü açısından bir farklılık yoktur. Herkes her işi yapabilir. Kadın ve erkek arasındaki farklılaşma kamusal mekânları kullanımlarında görülmektedir. Kadınların kamusal mekânları kullanımında toplumsal cinsiyet özellikleri belirleyici bir etkendir. Kadınlar daha çok kendilerine uygun görülen yerleri kullanmakta ve bu alanların dışına çıktıklarındaysa sorun yaşamakta ve rahat edememektedir. Araştırma sonucunda da görülmüştür ki kadın ve kamusal alan arasındaki gerilimli ilişki Derinkuyu özelinde de yaşanmakta ve kamusal alanlarda eril yapının baskınlığı görülmektedir. Kadınlar kamusal alanları toplumsal cinsiyet rolleri doğrultusunda ve sınırlı düzeyde kullanabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Kamusal Alan, Kadın, Mekân, Toplumsal Cinsiyet.

The concept of gender is a concept that emphasizes the cultural and social aspects of the differences between women and men. The differences between women and men have also led to the differentiation of roles and expectations. While women generally stand out with their private sphere, companionship and motherhood qualities; men come to the forefront with the public space and making a living at home.As the fields coincide with gender, women are identified with the private sphere; Men are defined by the public sphere. In this case, it changes the way and purpose of women's and men's use of public spaces. Women mostly use the public spaces that are suitable for them and to the extent permitted to them.With this study, the public space experiences of women in Derinkuyu were examined, it was aimed to see which spaces they used to what extent and whether they had problems in public spaces. In this direction, interviews were conducted with women and men living in the district. Due to the importance of experiences, the phenomenological research method, which is one of the qualitative research methods, was preferred.As a result of the research, it was seen that; The tense and problematic relationship between women and the public sphere is also experienced in Derinkuyu. Since Derinkuyu is a district where rural features dominate and the main source of income is agriculture and animal husbandry, there is no difference between men and women in terms of division of labor. Everyone can do anything. The differentiation between men and women is seen in their use of public spaces.Gender characteristics are a determining factor in women's use of public spaces. Women mostly use the places that are suitable for them, and when they go out of these areas, they have problems and cannot be comfortable. As a result of the research, it has been seen that the tense relationship between women and the public space is also experienced in Derinkuyu and the dominance of the masculine structure in public spaces is observed. Women can use public spaces in line with their gender roles and to a limited extent.Keywords: Public Space, Women, Space, Gender.