Foucault'nun iktidar ve disiplin kavramsallaştırmaları çerçevesinde 12 Mart cezaevi anılarını okumak

Abstract

Bu çalışmanın amacı gayri insani uygulamaları ile oldukça tartışmalı bir süreç olan 12Mart dönemini, bu süreçte hapishanede bulunmuş kişilerin hatıratı aracılığıyla MichelFoucault'nun tartışma konusu ettiği iktidar, hapishane, kapatılma denetim ve disiplingibi kavramsal çerçeve üzerinden ele almaktır.Foucault'nun özne üzerine yaptığı çalışmalarda iktidar analizi önemli bir yertutmaktadır. İktidarın, merkezi bir konumu olmadığını onun bir ağ gibi siyasal, sosyalyaşamın her yerinde olduğunu vurgulamaktadır. Foucault'nun iktidar kuramında, iktidarsöylemler üzerinden özne üretmektedir. Bireyleştirmek, norm üretmek,normalleştirmek, söylem inşa etmek iktidarın özne üretiminde başvurduğu tekniklerdir.Foucault iktidarın merkezsizliğini vurgularken onu ancak kristalize olduğu mekânlardaçözebileceğimizi savunur. Bu mekânlar aynı zamanda normun üretildiği yerlerdir.Hapishaneler, akıl hastaneleri ve klinikler iktidarın kristalize olup normların üretildiğiyerlerdir. Bu anlamda ceza iktidarın üstünlüğünü tesis etmez. Hapishane yumuşak başlı,üretken bedenlerin kapatılma, disiplin, gözetleme, bireyleştirme gibi tekniklerle ıslahyoluyla üretildiği mekânlardan biridir.Foucault'nun teorik olarak çizdiği çerçevenin geçerliliği ve deneyimlenme şekilleri 12Mart dönemi tutuklu ve mahkûmlarının hatıratına yansıma biçimleri çerçevesindetartışılacaktır. Bu anlamda hatırat tarihsel bir dönemin hapishane koşullarınıbetimlemeye ek olarak söz konusu teorik çerçevenin pratikteki yansımalarınıntartışılabileceği bir kaynak işlevi görecek ve 12 Mart'ın tarihyazımına bir alternatifoluşturacaktır.Anahtar Sözcükler:Foucault, İktidar, Hatırat, 12 Mart Darbesi, Kapatılma

The aim of this study is to examine the period of March 12, which is a verycontroversial process with its inhumane practices, through the conceptual framework ofpower, prison, confinement, control and discipline, discussed by Michel Foucaultthrough the memoirs of those who were imprisoned in this process.Power analysis has an important place in Foucault's studies on the subject. Heemphasizes that power does not have a central position, it is everywhere in political andsocial life like a network. In Foucault's theory of power, power produces subjectsthrough discourses. Individuating, producing norms, normalizing, constructingdiscourse are the techniques used by the power in the production of the subject. WhileFoucault emphasizes the decentralization of power, he argues that we can only dissolveit in the spaces where it is crystallized. These places are also the places where the normis produced. Prisons, mental hospitals and clinics are places where power is crystallizedand norms are produced. In this sense, punishment does not establish the supremacy ofpower. Prison is one of the places where docile, productive bodies are produced throughtechniques such as confinement, discipline, surveillance, individuation.The validity of Foucault's theoretical framework and the way it is experienced will bediscussed within the framework of its reflection on the memoirs of the detainees andconvicts of the 12 March period. In this sense, in addition to describing the prisonconditions of a historical period, the memoir will serve as a source where the practicalreflections of the theoretical framework can be discussed and will constitute analternative to the historiography of March 12.Keywords:Foucault, Power, Memoirs, 12 March, Dicipline, Confinement