Fatih-Cibali(Haydar) Mahallesi ahşap konutlarının koruma sorunları ve geçici müdahale önerilerinin geliştirilmesi, 2188 ada 35 parsel örneği

Abstract

Cibali Mahallesi, İstanbul'un Fatih İlçesi'nde bulunan Tarihi Yarımada'da anıtsal ve sivil mimarlık örneklerinin çok sayıda bulunduğu bir semttir. Semtin isminin Osmanlı komutanlarından Cebe Ali Bey'in adından geldiği rivayet olunmaktadır. Cibali Mahallesi'nin Haliç Körfezi kıyısında bulunması Sanayi Devrimi sonrası semtte endüstri yapılarının artmasına neden olmuştur. Bunun nedeni o dönemlerde taşımacılığın deniz yolu ile yapılmasıdır. Endüstri yapılarının sayısının artmasıyla beraber bölgede çalışan işçiler ve aileleri Cibali ve çevresine yerleşmişlerdir. Mahallenin nüfusunun artışına paralel olarak bölgedeki sivil mimari örnekleri de çoğalmıştır.1985 yılında İstanbul'un tarihi alanları UNESCO tarafından Dünya Miras Listesi'ne alınmıştır. Cibali Mahallesi'nin bir bölümü de bu alana dahil olmuştur. Cibali Mahallesi'nde günümüze ulaşan birçok sivil mimarlık örneği bulunmaktadır. Geleneksel konut mimarimizin ana yapı elemanı olan ahşap bölgede de konutların birçoğunun inşasında kullanılmıştır. Günümüzde Cibali Mahallesi'nin ahşap yapıları incelendiğinde birçoğunun bakımsız, terkedilmiş ve hatta bazılarının tamamen yok olduğu görülmektedir. Tarihi değeri bu kadar yüksek olan yapıların günümüzde bu hale gelmesinin en büyük sebebi maddi imkansızlıklardır. Mülk sahipleri restorasyon maliyetlerinin çok yüksek olması nedeniyle yapılarına müdahale edememektedir. Bakımsız kalan yapılar zamanla sağlamlığı kaybetmekte ve yapısal hasarlar almaktadır. Bu çalışma kapsamında Cibali Mahallesi'nde bulunan ahşap konutların koruma sorunlarına nasıl çözümler üretilebileceği araştırılmıştır. Mülk sahiplerinin ahşap yapılarına bakım yapamadıkları dönemlerde, yerel yönetimler aracılığıyla bu yapıların hasar almasına engel olacak, yapının ayakta kalmasını sağlayacak önlemler geliştirilmiştir. Tarihi çevrelerde terkedilip, bakımsız kaldığı için çevresine güvenlik tehdidi oluşturan yapıların günümüzde cepheleri ve kapı pencereleri metal elemanlarla kapatılarak tarihi yapı sokak silüetinden koparılmaktadır. Bu çalışmada aynı zamanda bu tip yapıların restore edileceği zamana kadar doğru geçici müdahalelerle dokudan kopmaması da amaçlanmıştır. Cibali Mahallesi'nde 110 adet yapı yerinde incelenerek korunma sorunlarının tespitleri yapılmıştır. İncelenen tüm yapılar üzerinden koruma çatısı, güvenlik bariyeri, güvenlik ağı, cumba desteği gibi geçici müdahale önerileri geliştirilmiş ve örneklendirilmiştir. Geliştirilen geçici müdahale önerilerinin örnek olan 2188 ada 35 parsel yapısının rölöve ve restitüsyon çizimleri hazırlanarak, yapı üzerindeki uygulaması projelendirilmiştir.

Cibali Neighborhood is a site where there are many examples of monumental and civil architecture in the Historical Peninsula in the Fatih District of Istanbul. It is rumored that the name of the neighborhood comes from the name of Cebe Ali Bey, one of the Ottoman commanders. The fact that Cibali District is located on the shores of the Golden Horn Bay has led to an increase in industrial structures in the district after the Industrial Revolution. The reason for this is that transportation was done by sea at that time. By the increase in the number of industrial buildings, the workers working in the region and their families settled in Cibali and its surroundings. In parallel with the increase in the population of the neighborhood, examples of civil architecture in the region have also increased.In 1985, the historical areas of Istanbul were included in the World Heritage List by UNESCO, and a part of the Cibali District was included in this area. There are many examples of civil architecture in the Cibali District that have survived to the present day. Wood, which is the main structural element of our traditional house architecture, was also used in the construction of many of the houses in the region.Today, when the wooden structures of Cibali Neighborhood are examined, it is seen that most of them are neglected, abandoned and some of them are even completely destroyed. The biggest reason why buildings with such a high historical value have become is financial impossibilities. Buildings owners cannot intervene in their structures due to the high restoration costs. The neglected structures lose their strength over time and suffer structural damage.In this study, it has been researched how to find solutions to the conservation problems of wooden houses in Cibali District. During the periods when the buildings owners could not maintain their wooden structures, measures were developed by the local authorities to prevent these structures from being damaged and to ensure the survival of the structure. Today, the facades and door windows of the buildings that pose a security threat to their surroundings due to being abandoned and neglected in historical environments are closed with metal elements and the historical structure is torn from the street silhouette. In this study, it is also aimed that such structures do not break from historical texture with the right temporary interventions until the time they are restored.In Cibali Neighborhood, 110 buildings were examined on site and conservation problems were determined. Temporary intervention proposals such as protection roof, security barrier, safety net, bay window support were developed and exemplified over all the structures examined. The survey and restitution drawings of the 2188 block 35 parcel structure, which is an example of the temporary intervention proposals developed, were prepared and the application on the structure was projected.