Diyetisyen ve diyetisyen adaylarının obez bireylere karşı tutumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Obeziteyle mücadele eden bireylerin günlük yaşantısına işleyen ayrımcılık ve damgalanma, sağlık ortamlarına kadar ulaşmıştır. Diyetisyenler bu bireylerle en çok etkileşim halinde olan sağlık çalışanlarındandır, buna rağmen diyetetik alanında bu konuda yapılmış çalışmalar sınırlıdır. Bu çalışmada diyetisyen ve diyetisyen adaylarının obezitesi olan bireylere karşı tutum ve önyargı düzeyleri değerlendirilerek önyargının oluşma zamanı hakkında fikir edinmek, tutumlarını etkileyebilecek etmenleri inceleyerek gruplar arasındaki farkları belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmaya Trakya Üniversitesi'nden mezun en az 6 aydır çalışmakta olan 125 diyetisyen ve burada eğitim görmekte olan 248 Beslenme ve Diyetetik Bölümü öğrencisi dahil edilmiştir. Çalışmada materyal olarak çalışmacının hazırlamış olduğu veri toplama formu, katılımcıların kendi beden görünüş algılarını saptamak amacıyla Figür Derecelendirme Ölçeği, obezitenin başlıca nedenlerini sorgulayan 5'li likert tipinde bir soru ve GAMS 27 Obezite Önyargı Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmanın sonunda diyetisyenler ile öğrencilerin obezite önyargısı eğilimlerinin yüksek olduğu, ölçek skorları ve önyargı sınıflamalarında gruplar arasında farklılık bulunmadığı görülmüştür (p>0,05). 4.sınıflar diğer sınıflara göre daha yüksek önyargıya sahip olduğu bulunmuştur (p<0,05). Öğrencilerin eğitimin yılı arttıkça önyargılarının arttığı saptanmıştır (p<0,05). Fazla kilolu/obez sınıflamasında olup önyargılı olduğu saptanan katılımcı bulunmayıp `zayıf` diyetisyenler diğer gruplardan daha az önyargıya sahip olduğu bulunmuştur (p<0,05). Yaş, deneyim, BKİ, cinsiyet, bedenini tanımlama, yakın çevrede obezite, görünümünden memnuniyet, ağırlığını korumaya dikkat etme, ağırlık kaybetmek için yöntem uygulama, kendisini kilolu bulduğu dönem olması, ayrımcılığa uğrama durumlarının önyargıları etkilemediği belirlenmiştir. Bireylerin obezitenin nedenini en çok yaşam biçimine bağladıkları görülmüştür. Sonuçlar önyargılar artmadan ne zaman ve nasıl müdahale edilebileceğine dair fikir verebilir, önyargıları önlemeye yönelik girişimlerin lisans müfredatları ile hizmet içi eğitim ve uyum program kapsamına alınmasının faydası olacaktır.

Discrimination and stigmatization that permeates the daily lives of individuals suffering from obesity has reached health environments. Dietitians interact the most towards these people, nevertheless, studies are limited in this field. This study aims to evaluate the attitudes and level of prejudices towards obese people of dietitians and dietitian candidates, to get an idea when prejudice may occur, to identify the differences between groups and to examine the factors that may affect these attitudes. 248 students from Nutrition and Dietetics Department of Trakya University and 125 dietitians who graduated from here and have been working at least six months participated in this study. The data collection form prepared by the researcher, `Figure Rating Scale` to determine the body perceptions, a 5-point Likert type obesity cause question and GAMS27 Obesity Prejudice Scale were used as material. As a result, dietitians and students had high prejudice tendencies with no differences. Fourth grade students had higher prejudices than the others (p<0.05). Prejudices increased with years of education (p<0.05). None of the obese/overweight participants had prejudice, `thin` dietitians had less prejudices than the others (p<0.05). Age, experience, BMI, gender, body perception, obesity in the close environment, satisfaction with appearance, attention to weight maintenance, applying methods to lose weight, obesity history, being discriminated did not affect prejudices. Participants mostly linked the cause of obesity to lifestyle. The results can give an idea of when and how to intervene before prejudices increase. It would be beneficial to include education interventions within curricula, in-service training, compliance programs.