İdil Bulgar Türkçesi ve Çuvaş Türkçesi üzerine karşılaştırmalı dil incelemesi (ses ve şekil bilgisi)

Abstract

İdil Bulgar ve Çuvaş Türkçeleri diğer Türk lehçelerinde görülmeyen özgün özelliklere sahip Türk lehçeleridir. Sahip oldukları bu özgün özelliklerinden dolayı diğer Türk lehçelerinden ayrılır ve Türk dilinin bağımsız bir kolunu oluştururlar. Bu nedenle İdil Bulgar ve Çuvaş Türkçeleri araştırmacıların ilgi odağı olmuştur. Tarihî bir Türk lehçesi olan İdil Bulgar Türkçesi İdil Bulgar hanlığında konuşulmuş ve yazılmıştır. Moğolların İdil Bulgar hanlığına son vermesiyle önemini yitiren İdil Bulgar Türkçesi zamanla konuşurları tarafından unutulmuş, geriye bu lehçe ile yazılan mezar taşlarından başka bir şey kalmamıştır. Mezar taşlarının keşfedilmesiyle birlikte İdil Bulgar Türklerinin dili araştırmacılar tarafından irdelenmiş ve Çuvaş Türkçesiyle ortak özelliklere sahip olduğu anlaşılmıştır. Bu çalışmada İdil Bulgar ve Çuvaş Türkçelerinin ses ve şekil özellikleri tanımlanarak karşılaştırılacak ve iki Türk lehçesinin ortak yönleri ile farklılıkları tespit edilecektir. Bu noktada, yer yer diğer tarihî ve çağdaş Türk lehçelerine de başvurulacaktır

Volga Bulgar and Chuvash Turkic are Turkic dialects with unique features not seen in other Turkic dialects. Due to these unique features, they differ from the other Turkic dialects and form an independent branch of the Turkic language. For this reason, Volga Bulgar and Chuvash Turkic have been the center of interest of researchers.Volga Bulgar Turkic, a historical Turkic dialect, was spoken and written in the Volga Bulgar khanate. Volga Bulgar Turkic, which lost its importance after the Mongols put an end to the Volga Bulgar khanate, was forgotten by its speakers over time and nothing remained from this dialect but tombstones. With the discovery of the tombstones, the language of the Volga Bulgar Turks was examined by the researchers and it was understood that it had common features with the Chuvash Turkic.In this study, sound and morphological features of the Volga Bulgar and Chuvash Turkic will be defined and compared, the common aspects and differences of the two Turkic dialects will be determined. At this point, sometimes other historical and contemporary Turkic dialects will also be applied.