Değişim dönüşüm ve buhran döneminde Osmanlı Devleti 1789-1807

Abstract

`Değişim Dönüşüm ve Buhran Döneminde Osmanlı Devleti ( 1789-1807)` adlı bu çalışma ile III. Selim döneminde başlatılan Nizam-ı Cedid hareketi kapsamında yapılan yenilikler ve karşılaşılan mücadeleler tespit edilmeye çalışılmıştır. 1788-1792 savaşları esnasında devletin her alanda zaafiyet içinde olduğunu gören III. Selim, tüm kurumlarda yenilikler yapma gayreti içinde olmuştur. Bu amaçla yapılacak yenilikler için, öncelikle devlet tecrübesi olan kişilerden layiha hazırlamalarını istemiştir. Hazırlanan layihalardan çıkan sonuçlar genellikle askeri sistemde yenilik ya da ıslah üzerine olduğu için öncelikle askeri alanda düzenleme başlamış ve daha sonra tüm kurumları kapsamıştır. Yapılacak ıslahatların başarıya ulaşması için ihtiyaç duyulan mali kaynak, oluşturulan İrad-ı Cedid hazinesi ile sağlanmaya çalışılmıştır. Ayrıca oluşturulan Zahire ve Tersane Hazineleri ile beraber idari alanda da düzenlemelere gidilmiştir. Dar manada Nizam-ı Cedid dönemi, askeri yenilik olarak algılansa da, gerçekte devletin sosyal, ekonomik, siyasi, kültürel alanlarında yapılan düzenlemeleri içermektedir.III. Selim, bir taraftan Osmanlı Devleti'ni yeniden eski gücüne ulaştırmak için gayret ederken, diğer taraftan iç ve dış yeni sorunlarla karşılaşmıştır. 1798 yılında Mısır'ın Fransızlar tarafından işgali, Pazvantoğlu İsyanı, Vehhabi hareketleri, Dağlı eşkıyası ile Anadolu ve Rumeli'de çıkan karışıklıklar, büyük sorunlara neden olmuştur. Osmanlı Devleti mevcut sorunların yanında bu sorunlarla da uğraşmak zorunda kalmıştır. Ortaya çıkan sorunlar mali krizleri tetiklemiş, toplum tabanında hoşnutsuz bir kitlenin oluşmasına ve çıkarları elden giden grupların devlet ve padişah aleyhine muhalif hareketlere girişmelerine neden olmuştur.Hayat pahalılığı, iç huzursuzluklar, menfaat gruplarının çıkar çatışması ve yeniliklere karşı oluşan tepkiler toplum tabanında huzursuzlukları arttırmıştır. İngilizlerin Boğaz çıkarması ve sonrasında başlayan Osmanlı-Rus savaşı III. Selim aleyhine bir isyan hareketine dönüşmüş ve Kabakçı Mustafa isyanı ile III. Selim tahttan indirilmiştir. Padişahın tahttan indirilmesiyle, yapılmak istenen yenilikler bir süreliğine sekteye uğratılmış ve Osmanlı Devleti'nin gelecek yıllarına bir darbe vurulmuştur.

In this study, titled Ottoman Empire in the Period of Change, Transformation and Depression ( 1789-1807), the innovations and reactions encountered within the scope of the Nizam-ı Cedid movement, which was imitiated during the reign of Sultan selim III, were tried to be determined. During the 1788-1792 wars, Selim III, who saw that the state was weak in every field, made an effort to make innovations in all institutions. For the innovations to be made for this purpose, first of all, people with state experience were asked to give their written opinions. In line with the written opinions prepared, reform movements were started. Since the results of the written suggestions are generally about innovation or improvement in the military system, the regulation in the military field first started and then it covered all the institutions. Financial resources were needed for the reforms to be successful. In this direction, by establishing the İrad-ı Cedid treasury, the period of multiple treasury began. Altough Nizam-ı Cedid is perceived as a military innovation in the narrow sense, regulations were also made in the social, economic, political and cultural areas of the state.While Selim III was trying to make innovations, many problems arose both inside and outside. The occupation of Egypt by the French in 1798, the Pazvantoğlu Revolt, the Wahhabi movements, the bandit movements that surrounded Anatolia and Rumelia, the mountain brigands, could not gather the power of the state and caused it to be divided into many areas. This situation triggered financial crises, created a discontended mass in the society, and led groups whose interests were lost to engage in oppositional actions against the state and the sultan.The high cost of living, internal unrest, conflict of interest of interest groups and reactions to innovations have increased the unrest at the base of society. The Ottoman- Russian War, which started after the British landing in the Bosphorus, turned into a rebellion against Selim III and Selim III was dethroned with the Kabakçı Mustafa Revolt with the dethronement of the Sultan, the innovations that were intended to be made were interrupted for a while and a blow was dealt to the future years of the Ottoman Empire.