Kırşehir kurak koşullarında bazı makarnalık buğday (Tiriticum durum Desf.) genotiplerinin agronomik, fizyolojik ve kalite özelliklerin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma,2019-2020 yetiştirme yılında Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi üretim tarlalarında, bazı makarnalık buğday genotiplerinin agronomik, fizyolojik ve kalite özelliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak kurulan bu araştırmada 20 makarnalık buğday çeşidi kullanılmıştır. Çalışmada tane verimi, verim unsurları ve kalite özellikleri incelenmiştir. Varyans analizlerinde incelenen tüm özellikler için çeşitler arasındaki farklılık istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Çeşitlerin tane verimi 166-233 kg/da, metrekarede fertil başak sayısı 261-353 adet, başakta tane sayısı 25.85-38.80 adet, başakta tane ağırlığı 0.86-1.37 g, hasat indeksi %22.52- 32.41, bin tane ağırlığı 30.15-41.25 g, hektolitre ağırlığı 73.25-75.42 kg, camsı tane oranı %92.8-99.8, protein oranı %12.56-13.89, SDS sedimantasyon değeri 21.7-43.3 ml, irmik verimi %47.3-61.6, irmik rengi (b) 19.7-25.2, sertlik 60-78 arasında değişmiştir. En yüksek tane verimi Ankara 98 (233.3 kg/da) çeşidinden elde edilirken, bu çeşidi İmren (228.4 kg/da) ve Mirzabey 2000 (228.2 kg/da) çeşitleri izlemiştir. Araştırma sonucunda, Kırşehir kuru koşullarında belirlenen yüksek verimli makarnalık buğday çeşitlerinin bölgede halen yetiştirilmekte olan Kunduru 1149 ve Şahman çeşitlerine alternatif olabileceği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Makarnalık buğday, verim, verim unsurları, kalite

This research was carried out to determine the agronomic, physiological and quality characteristics of some durum wheat genotypes in the production fields of Kirsehir Ahi Evran University, Faculty of Agriculture in the 2019-2020 growing year. In this study which was established with four replications according to the randomized blocks experimental design, 20 durum wheat cultivars were used. In the study, grain yield, yield components and quality characteristics were examined. The difference between cultivars was found to be statistically significant for all traits examined in variance analysis. The average values among the durum wheat varieties ranged between 166-233 kg/da in grain yield, 261-353 in fertile spike per square meter, 25.85-38.80 in grain number per spike, 0.86-1.37 g in grain weight per spike, 22.52- 32.41% in harvest index, thousand grain weight is 30.15-41.25 g, hectoliter weight 73.25-75.42 kg, vitreous grain rate 92.8-99.8%, 12.56-13.89% in protein rate, 21.7-43.3 ml in SDS sedimentation value, 47.3-61.6% in semolina yield, 19.7-25.2 in semolina color (b), 60-78 in grain hardness. The highest grain yield was obtained from Ankara 98 (233.3 kg/da) cultivar, followed by Imren (228.4 kg/da) and Mirzabey 2000 (228.2 kg/da) cultivars. As a result of the research, it was determined that the high yielding durum wheat varieties could be an alternative to the Kunduru 1149 and Sahman varieties still grown in the region.Keywords: Durum wheat, grain yield, yield components, quality