Öğretmenlerin özerklik algılarının ve eğitim programı okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin, özerklik algıları ile program okuryazarlık düzeylerinin cinsiyet, okul kademesi, kıdem ve eğitim durumu açısından incelenmesi, program okuryazarlık düzeylerinin özerklik algılarını anlamlı düzeyde yordayıp yordamadığının belirlenmesidir. Araştırmada karma yöntem araştırma desenlerinden `Yakınsayan paralel desen` tercih edilmiş ve tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun örneklemini Sivas ilinde ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinden oluşan 310 öğretmen nitel boyutunun örneklemini ise 30 öğretmen oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Eğitim Programı Okuryazarlığı Ölçeği, Öğretmen Özerklik Ölçeği ve görüşme formu uygulanmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizinde betimsel istatistikler, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), bağımsız gruplar t testi, Tukey testi ve çoklu doğrusal regresyon analizi, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi uygulanmıştır. Araştırmada ulaşılan nicel bulgulara göre öğretmen özerklik ölçeğinin mesleki gelişim alt boyutunun cinsiyete göre anlamlı düzeyde farklılık gösterdiği görülürken, diğer alt boyutların anlamlı düzeyde farklılık göstermediği görülmüştür. Öğretmen özerklik ölçeğinin kıdeme göre değişimi ve eğitim programları ile ilgili karar verme alt boyutu kıdeme göre anlamlı düzeyde farklılık gösterirken diğer alt boyutlar kıdeme göre anlamlı düzeyde farklılık göstermemiştir. Okul kademesine göre öğretimi planlama ve uygulama ve mesleki gelişim alt boyutları anlamlı düzeyde farklılık göstermiştir. Okuma yazma alt boyutunun eğitim durumuna ve kıdeme göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür. Erkeklerin mesleki gelişmişlik düzeylerinin kadınlardan anlamlı derecede fazla olduğu istatiksel olarak saptanmıştır. Eğitim programları ile ilgili karar verme alt boyutunun bağımlı, okuma ve yazma alt boyutlarının bağımsız değişken olarak alındığı birinci regresyon modeli anlamlı bulunmuştur. Nitel bulgulara göre öğretmenlerin çoğunun öğretim programını incelediği görülmüştür, ders planı yapma konusunda farklı gerekçelerle plan yapıldığı ortaya çıkmıştır, hedef, kazanım ve içerik arasında uyumsuzluk görüldüğü vurgulanmıştır. Katılımcıların özerklik konusunda kendilerini yeterince özerk olmadıklarını da ortaya koymaları bu araştırmanın önemli sonuçlarındandır. Anahtar Sözcükler: Öğretmen özerkliği, Eğitim Programı Okuryazarlığı, İlkokul ve Ortaokul Öğretmenleri

The aim of this research is to examine the perception of autonomy and level of curriculum literacy of teachers at elementary school and secondary schools, in terms of their gender, level of teaching, seniority in service and area of teaching and to investigate whether their level of curriculum literacy predicts their perception of teaching autonomy at a significant level. The mixed method, convergent parallel design, one of the research designs, and scanning model was used for this research. For the quantitative aspect of the research, the sample includes 310 elementary and secondary school teachers in Sivas province and for the qualitative aspect, the sample includes 30 teachers. Curriculum Literacy Scale (CLS), Teacher Autonomy Scale and an interview form were used as the data collection tools. Descriptive statistics, the one way analysis of variance (ANOVA), the independent samples t-test, the Tukey test and the regression model were used in the examination process of the quantitative data. In addition, the content analysis method was used in the examination of the qualitative data. According to the quantitative findings of the study; while the professional development, one of the sub-dimensions of teacher autonomy, shows meaningful difference, the other sub-dimensions don't present a significant difference based on the gender. While the shift in Teacher Autonomy Scale based on the seniority in service and the sub-dimension of deciding on curricula presented a significant difference, the other sub-dimensions didn't present a significant difference based on the seniority in service. The sub-dimension of planning and implementing the teaching in accordance with the level of teaching and the sub-dimension of professional development showed a significant difference. The sub-dimension of reading & writing didn't present a significant difference based on the educational background and the seniority in service. It was determined based on the statistics that the professional development level of males was considerably above the females'. The first regression model, in which the sub-dimension of making decision was considered the dependent and reading and writing sub-dimensions were independent variables, was found meaningful. It was observed based on the qualitative findings that most of the participants study the curriculum and that they prepare a lesson plan with various motives in mind. It is emphasised by the participants that goals, objectives and the content of the curriculum presented a discordance between one another. The participants asserting their levels of autonomy as inadequate is another significant result of this study.Keywords: Teacher Autonomy, Curriculum Literacy, Primary and Secondary School Teachers