Orta Çağ'da Derbent Geçidi'nin Kafkasya'daki yeri ve önemi

Abstract

Orta Asya, Ön Asya, Doğu Avrupa, Mezopotamya ve Anadolu arasındaki ticari ve kültürel alışverişin gerçekleşmesine ve kıtalar arası göçe imkân veren Kafkasya bölgesi ve Derbent Geçidi, ilk çağlardan itibaren doğu ve batı dünyası arasında önemli bir köprü vazifesi görmüştür. Kafkasya'yı çevreleyen yüksek dağları aşabilmek için geçilmesi zorunlu olan bu doğal geçitlerden, genişliği ulaşıma imkân tanıyanların azlığı geçitlerin önemini daha da arttırmıştır.Kafkasya ve Derbent Geçidi üzerinde ilk çağlardan itibaren çeşitli devletlerin verdiği hâkimiyet mücadeleleri sonucunda bölgenin siyasi yapısı sık sık değişmiştir. Kafkasya bölgesinin kuzeyi ile güneyi arasında ulaşım imkânı sunan Derbent Geçidi, eski çağlardan günümüze kadar Kafkasya coğrafyasında ön plana çıkarak bölgenin siyasi, askeri, etnik ve kültürel tarihinde belirleyici roller üstlenmiştir. Çalışmamızda Orta Çağ'da Kafkasya Bölgesi ve Derbent Geçidi'nin stratejik, jeopolitik, kültürel ve tarihi önemini, bölge üzerindeki hâkimiyet mücadelelerine de yer vererek aktarmaya çalıştık.

The Caucasus region and Derbent Passage, which allows commercial and cultural exchanges and intercontinental migration between Central Asia, Eastern Europe, Mesopotamia and Anatolia, have served as an important bridge between the eastern and western worlds since the early ages. The infrequency of these natural passages required to pass the high mountains of the Caucasus has also increased the importance of the passes.Various states have struggled for dominance over the Caucasus and Derbent Pass since the early ages. The political structure of the region has changed frequently. The Derbent Pass, which offers transportation between the north and the south of the Caucasus region, has taken a decisive role in the political, military, ethnic and cultural history of the region by coming to the fore in the Caucasus geography from ancient times to the present. In this study, we tried to convey the strategic, geopolitical, cultural and historical importance of the Caucasus Region and Derbent Passage in the Middle Ages by including the struggles for dominance over the region.